Қараңғы материя: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
19-жол:
Астрофизиктердің айтуынша, ең алғаш пайда болғаны үлкендігі ұқсамайтын Қараңғы материя шоғырлары екен. Бұл көрінбейтін Қараңғы материя шоғырлары қарапайым анық материяларды өзіне сіміру арқылы жұлдыздық жүйелер қалыптастырыпты. Дегенмен қалыптасқан жұлдыздық жүйелердің үлкен кішкенелігі ұқсамайды, кейі үлкен, кейі кішкене, сондай-ақ олар жүздеген миллион жыл бойында жылына мыңдаған тұрақты жұлдызды қалыптастырыпты. Әсіресе жұлдыздардың жарылып, жаңа жұлдыздарға ұйысуында осынау Қараңғы материяның рөлі айырықша болса керек.
[[Сурет:CL0024%2B17.jpg|thumb|right|300px|Қараңғы материя тіке байқалмайды. Гравитациялық мөлдірлік әсері негізінде, [[галактика]] кластеріндегі (CL0024 + 17) қараңғы материя сақинасын аңғаруға болады және ол көк түсте бейнеленген.]]
Зерттеулерге қарағанда, жұлдыздық жүйенің қалыптасуы ол негіз еткен Қараңғы материя шоғырының үлкен-кішілігіне байланысты көрінеді. Егер КүңгіртҚараңғы материя шоғыры өте үлкен болса, онда сутегі үйлесімді біріге алмай, алаулаған тұрақты жұлдыз күйіне келе алмайтын көрінеді. Сонымен сутегі ыдырап, түрліше деңгейдегі шағын жұлдыздық жүйеге бөлінетін көрінеді. (Тұмандықтар бәлкім осылай қалыптасқан болса керек.) Егер Қараңғы материя шоғыры тым кішкентай болса, онда сутегі өте тығыз бірігетін көрінеді. Мұндай жағдайда жұлдыздық жүйенің қалыптасуы тездеп, одан бөлінген жоғары энергия басқа сутегілердіңде қосылуына кедергі болатын көрінеді. Мұндай жұлдыздық күйлердің тұрақтылығы уақыттық болады екен.
 
Бұл қорытындыларды ғалымдар Гершель ғарыштық телескоп орталығынан алған мәліметтерге сүйеніп шығарған. Гершель ғарыштық телескопы инфрақызыл сәулелі телескоп. Тым алыстан жететін галактикалық шаңдар инфрақызыл сәуле астында өте жарқырап көрінетіні белгілі. Сондықтан Гершель ғарыштық телескопы жеке жұлдыздық жүйелердің суретін бере алмағанымен, бірақ ол әлемнің әр түкпіріндегі инфраэнергиялық ағындардың анық және бұлдыр тұсын айқындай алады. Жарығырақ өңірлер галактикалық тығыздығы жоғары өңір есептеледі, бұлдыр өңірлер тығыздығы сирек өңірлер болмақ.