'''Ишемия''' (''{{lang-la|ischaemia'', қансыздану}}, қан аздық, ишемиятоқтау) — Органғадене қанныңмүшелеріне [[қан]]ның жеткіліксіз келуіне байланысты немесе қанның келуінің толық тоқтауына байланысты жергілікті [[қан айналысыныңайналымы]]ның бұзылуы.<ref>Патологиялық анотомия терминдерінің орысша – латынша – қазақша түсініктеме сөздігі.- Ақтөбе. ISBN 9965-437-40-8</ref>
== Жүректің ишемиялық ауруы ==
Жүректің[[Жүрек]]тің ишемиялық ауруы — жүректе қанайналымы толық тоқтағандықтан немесе қажетті шамадан кем болғандықтан дамитын сырқат. Сол себепті ишемиялық ауруы жүректің тәждік (коронарлық) артерияларының[[артерия]]ларының ауруы деп те аталады. Бұл сырқаттың әлеуметтік мәнін ескере отырып, [[Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы]] 1965 жылы оны "дербес" ауру деп таныды. Бүгінгі таңда ишемиялық ауру әсіресе экономикасы өркендеген елдерде кең таралған, тіпті оны эпидемиялы аурулар тобына жатқызбақ ой бар. Жүректің ишемиялық ауруы кенеттен қазаға ұшыратуымен қауіпті. Ол жүрек-тамыр сырқаттарынан болатын өлім-жітімнің 2/3-ін қамтиды. Бұл ауруға жасы 40—65-тер шамасындағы ер адамдар жиірек шалдығады.
==Этиологиясы мен патогенезі==
[[Миокард инфарктісініңинфаркты]]ның тікелей әсерлі себептері: жүрек артерияларының спазмы; олардың іргесінде тромбылардың түзілуі; саңылауында тромбылық эмболдардың пайда болуы; осы артериялар атеросклероздан тарылып, миокардқа оны зорықтыратындай күштің түсуі. Дегенмен, бұлар жүрек бұлшық етінде [[некроз]] бен оның зардаптарын дамытатын жергілікті ғана себептер. Жүректің ишемиялық ауруының [[атеросклероз]] және [[гипертония]] ауруымен тығыз байланыстылығын ескерсек, оның этиологиясы[[этиология]]сы аталған себептермен шектеліп қана қоймайтыны түсінікті. Атеросклероз бен гипертония ауруын өрістететін этиологиялық факторлардың барлығы, әсіресе психика-эмоциялық зорығу, жүректің ишемиялық ауруының дамуына да себеп болады. Сондықтан атеросклероз бен гипртония ауруы және жүректің ишемиялық ауруы "үзеңгілесе" дамиды. Атеросклероз миокард инфарктісініңинфарктының бірен-саранында ғана жүрек артерияларын зақымдамайды.
Ишемиялық аурудың, атеросклероздың және гипертония ауруының патогенездік факторлары ортақ. Олардың ішінде ең маңыздылары: 1) гиперлипидемия, 2) артериялық гипертензия; 3) дененің артық массасы (семіздік); 4) дене қимылының аздығы; 5) темекі шегу; 6) көмірсуларға толеранттылықтың өзгеруі (мысалы, қантты сусамыр); 7) несеп қышқылды диатез; 8) генетикалық бейімділік; 9) еркек жыныстылық.
