Шемонаиха ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Шемонаиха ауданы 1928 жылы ұйымдастырылған, [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан облысының]] солтүстiгiнде орналасқан. Глубокий және Бородулиха аудандарымен және Ресейдiң Алтай өлкесiмен шектеледi. Ауданның аумағы 4 мың шаршы шақырым. Ауданда жалпы саны елу мың адам тұрады, бiр шаршы метрде халықтың тығыздығы - 13 адам.

[[Шемонаиха қаласы]] әкiмшiлiк орталығы болып табылады, он жетi мыңнан астам адам тұрады. Елдi мекендер келесi тұрпатта көрсетiлген: бiр қала, екi [[кент]], 37 ауыл. Ауданда 11 әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiк, оның iшiнде 8 ауылдық округ, 2 кенттiк және 1 қалалық округ. [[Аудан]] халқының ұлттық құрамы жыл басында келесi арақатынаста берiлiп отыр: қазақтар - 9,9 пайыз, орыстар - 82,4 пайыз, басқа ұлттар - 7,7 пайыз. Ауданда минералды-шикiзаттық қоры бар, атап айтқанда полиметалдық кендер, құрамында [[мыс]], [[мырыш]], [[алтын]], [[қорғасын]] бар. Ауданның базалық салалары - ауыл шаруашылығы және кен өндiру саласы. [[Экономика]] құрылымында өнеркәсіп 45 пайызды, ауыл шаруашылығы 34 пайызды, сауда 12 пайызды, қаржы салымы 9 пайызды құрайды.

==[[Өнеркәсіп]] пен шаруашылығы==

Ағымдағы жылғы 5 айдың қорытындысы бойынша өндiрiлген өнеркәсiп өнiмiнiң жалпы көлемi 2 миллиард 931 миллион теңге құрады. [[Мыс-химиялық комбинат]] ауданның негiзгi өнеркәсiптiк кәсiпорыны болып табылады. Бұданда басқа өнеркәсiп салалары да ауданда жақсы дамыған. Қайта өңдеу өнеркiсiбi нан өндiру, [[сүт]] және ет өнiмдерi кәсiпорындары бойынша көрсетiлдi. Ауданның екi кәсiпорыны - Ертiс сирекжер компаниясы және Казниобий ИХМЗ - сирек кездесетiн металдар және сирекжер өнiмдерiн өндiрумен айналысады. Ауданның агроөндiрiстi кешенi төрт жүз жетпiс төрт ауыл шаруашылық қалыптастықтарынан құрылған, оның iшiнде төрт жүз жетпіс сегіз шаруа қожалығы, 37 жаупкершiлiгi шектеулi серiктестiк, 1 коммандативтік серіктестік, 2 өнеркәсiптiк кооперативi бар. Жарты жылдықта ауданда 23 мың тонна сүт, 3 мың тонна ет өндiрiлдi. Аудан 134 мың гектар жерге тұқым себілді, соның ішінде астық-86 мың, кұнбағыс – 30, көп жылдық шөп – 9. [[Ауыл шаруашылық]] тауарлық өнiмдерiн өндiру өткен жылы бес миллиард екi жүз жиырма бес миллион теңге құрады. Аудандағы негiзгi көлiк түрi автомобиль болып табылады. Аудан арқылы негiзгi темiр жол тармағы өтедi: Защита - Локоть, Семей - Алматы. Ауданда қалааралық, халықаралық және ұйалы телефон байланысы бар. Ауданның бiлiм беру саласында 32 жалпы бiлiм беру мектептерi, 5 балалар бақшасы, 2 колледж, 2 кәсiптiк-техникалық мектеп бар.

==Табиғаты мен климаты==<ref>Қ. Базарбаев </ref>

Ауданның климаты оның [[Алтай]] тауларының жерінде орналасуына байланысты тым нысты тым континенттік әрі қатал болып келеді. Қысы суық әрі ұзақ, жазы қоңыржай жылы. Қаңтарда ауданның орташа темп-расы –18С, шілдеде 19С. [[Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері]] 400 — 800 мм. Жер беті сулары Ертістің біршама үлкен саласы — Оба өз. мен оның көптеген салаларынан тұрады. Жер жамылғысы негізінен таулық-ормандық сұр, күлгін қара топырақты. Өсімдіктерден жазық бөлігінде селеу, бетеге, еркекшөп, бидайық, т.б. адырлы шығыс жағында майқарағай, [[қайың]], [[терек]], [[мойыл]], [[қарақат]], [[итмұрын]] тараған. Жануарлар дүниесі қасқыр, түлкі, қоян, сарышұнақ, суыр, [[аю]], [[марал]], [[бұғы]], [[елік]], күдір, [[сілеусін]], құн-дыз[[құндыз]], [[шіл]], кекілік, жапалақ, үкі, сауысқан, қарға, т.б. тұрады.

(1882 - 1964 жж.) - жазушы. АҚШ [[Оксфорд]] университетiнiң [[философия]] докторы, белгiлi қоғам қайраткерi. Николаев кенi ауылында (қазiргi Шемонаиха ауданы) дүниеге келген. ХХ ғасырдың басында Ресейдiң саңлақ беллетристиктерiнiң қатарында саналған. В.Шишков, М.Горький, И.Бунин, Н.Рерихтермен достық қарым-қатынаста болған. 1920 жылы Америкаға қоныс аударған, өмiрiнiң соңына дейiн осы жерде тұрған. 1933 жылы Нобелев сыйлығына ұсынылған, бiрақ-та И.Буниннiң пайдасы үшiн одан бас тартқан. Оның шығармаларының iшiнде "Чураевы", "Гонец", "Письма с Помперага", "Моя сибирь", "Егоркина жизнь" және тағы басқалары бар.

(1928 - 1999 жж.)- жазушы. Шемонаиха ауылында шаруа отбасында дүниеге келген. 1950 ж. Қазақ мемлекеттiк университетiн бiтiрген. Журналист мамандығын алғаннан кейiн "Прииртышская правда" газетiнде, "Сибирские огни" газетi редакторының орынбасары болып жұмыс iстеген. 1972 ж. - "[[Молодая гвардия]]" журналының редакторы. Жазушы ретiнде атақты "Алкины песни" шығармасы алып келдi, кейiнiрек "Вечный зов", "Тени исчезают в полдень", "Повитель" романдары жарық көрдi. "Вечный зов" фильмiнiң сценариi үшiн А.Ивановқа "Социалистiк еңбек ерi" атағы, [[СССР]] мемлекеттiк сыйлығы берiлдi.