Солтүстік Қазақстан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш 5.63.74.208 (т) өңдемелерінен Kasymov соңғы нұсқасына қайтарды |
шӨңдеу түйіні жоқ |
||
45-жол:
Қазіргі уакытта Солтүстік Қазақстанда 24 қала мен 2 кент бар. Орталық Қазақстаннан солтүстікке қарай Ақмола облысы орналасқан. Облыстың құрамында республикалық маңызы бар Астана қаласы мен облыстық дәрежедегі 2 қала бар, олар - Көкшетау мен Степногорск.
===
Нұр-Сұлтан (ескі атауы [[Астана]]) (574 мың адам) - республика астанасы - Қазақстанның географиялық орталығында орналасқан. Қала ірі көлік магистральдарының тоғыскан жерінде орналасқан.
*1950 жылдары қала еліміздің солтүстігіндегі тың және тынайған жерлерді игеру орталығы болды. Астана мәртебесін алғаннан кейін жылдам көркейіп, өсе бастады. Орталығы мен шет аймақтарында биік үйлер бой көтерді.
65-жол:
===Көкшетау===
Ақмола облысының солтүстігінде облыс орталығы - [[Көкшетау]] қаласы орналасқан (142 мың адам). Қаланың халқы біртіндеп көбейіп, жұмысшылар саны өсті. 1941 жылы Көкшетауға эвакуациямен Подольск іс машиналарын шығару зауытының жұмысшылары мен құрал-жабдықтары тиелген [[эшелон]] келді. Ол қалада жұмыс істеп тұрған механика зауытына келіп орналасты да, бірден әскери-корғаныс өнімдерін шығаруға кірісті.
1960-1970 жылдары ескі, қайта жабдықталған және жаңа өнеркәсіп кәсіпорындары іске қосылды. Радиозауыт, Васильков кен-байыту комбинаты және т.б. жұмыс істей бастады. Қалада орыс драма театры, әдебиет және өнер мұражайы жұмыс істейді.
===Павлодар===
Экономикалық ауданның шығысында [[Павлодар облысы]] орналасқан, онда Қазақстанның әсем қалаларының бірі - [[Павлодар]] орын тепкен (300 мың адам). Біздің ата-бабаларымыз қала үшін ең колайлы жерді - [[Ертіс өзені]]нің жағалауын таңдап ала білген. Павлодардың қолайлы географиялық жағдайы, [[тас көмір]], [[мыс]], [[алтын]], [[күміс]] және басқа да сирек кездесетін металдардың мол қоры өткен ғасырдың өзінде шет елдік іскер топтардың назарын аударған болатын. Ал 1950 жылдардың ортасынан бастап қалада өнеркәсіп дами бастады.
Бұл жылдарда Павлодарда құрылыс индустриясының іргетасы қаланды: силикатты кірпіш, [[бетон]], кішігірім қабырға блоктарын шығаратын зауыттар, темір-бетон бұйымдарын шығаратын төрт комбинат, ағаш өңдеу комбинаты мен металконструкциялық зауыт іске қосылды. Қуатты құрылыс материалдары өнеркәсібін құру ток қалада ғана емес, бүкіл экономиканы қайта құруда шешуші рөл атқарды: Ермак МАЭС-інің, ферроқорытпа, алюминий және трактор зауыттарының құрылыстары басталды. Өнеркәсіп ендірісінің карқындап өсуі, жаңа өнеркәсіп кәсіпорындарын салу халықтың ағылып келуіне ықпалын тигізді.
77-жол:
===Қостанай===
Солтүстік Қазақстанның батысында [[Қостанай облысы]] орналасқан, облыс орталығы - [[Қостанай қаласы]] (208 мың адам). Бұл Солтүстік Қазақстанның ірі өнеркәсіп және мәдени орталығы. Қаланың 1897 жылы іргесі қаланды. Ол кезде мұнда жыл сайын жәрмеңке өткізілетін. Жергілікті ауыл шаруашылық шикізатының негізінде ұсақ кәсіпорындар - тері илейтін зауыт, бу диірмендері жұмыс істеді. Өткен ғасырдын, ортасынан бастап, [[темір]] (Соколов-Сарыбай) және [[асбест]] ([[Жітіқара]]) кен орындарын игерудің нәтижесінде темір жолдар салынып қала жылдам дами бастайды. Соңғы жылдары тамақ және [[жеңіл өнеркәсіп]] дамыды, ет- консерві комбинаты, кондитер фабрикасы, мәуіті-шұға кәсіпорны, аяқ киім және тігін фабрикалары жұмыс істейді.
===Петропавл===
Петропавлды (193 мың адам) '''«Республиканың солтүстік қақпасы»''' деп орынды атайды. Ол 1752 жылы салынған, [[Петропавл]] атауын 1807 жылы алған. Қаланың транзиттік экономикалық-географиялық жағдайы өте қолайлы. Оның [[Транссібір магистралі|Транссібір]] және Трансқазақстан темір жолдарының қиылысында орналасуы қаланың сауда орталығы ретінде жылдам өсуіне әсерін тигізді.
Петропавл қазіргі кезде маңызды өндірістік мәдени орталық әрі ірі көлік торабы. Қалада [[мұнай-газ өнеркәсібі]], отын-энергетика, [[көлік]] және сонымен қатар [[Агроөнеркәсіп кешені|агроөнеркәсіп]] кешендері үшін (трактор тіркемелері, ауыл шаруашылық кұралдарына қосалқы бөлшек) кұрал-жабдық шығаруға маманданған машина жасау кәсіпорындары мен ет комбинаты бар.<ref>Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік географиясы: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық /В. Усиков, Т. Казановская, А. Усикова, Г. Зөбенова. 2-басылымы, өңделген. - Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-934-7</ref>
== Қатынас жолдары ==
[[Солтүстік Қазақстан]] аумағын [[Сібір темір жолы|Транссібір]], Орта Сібір және Оңтүстік Сібір теміржол магистральдары, сонымен қатар Транс-Қазақстан, Петропавл-Астана-[[Қарағанды]] теміржолы кесіп өтеді. Бұл ауданның солтүстік-шығысын су қатынас жолы болып табылатын [[Ертіс]] өзені қиып өтеді. <ref>Бейсенова Ә.С., Қирабаев Ә.С. Қазақстанның географиялық атласы.- Алматы: "Атамұра", 2013.- 104 бет. ISBN 978-601-282-832-0</ref>
== Дереккөздер ==
| |||