Экваторлық белдеу: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

 

'''Экваторлық белдеу''' – Жердің экваторлық өңірін (5 – 8 солтүстік ендік пен 4 – 11 оңтүстік ендік аралығы) қамтитын, екі [[субэкватор|субэкваторлық]] [[белдеу]] аралығындағы табиғи белдеу. [[Ауа|Ауаның]] тұрақты жоғары [[температура|температурасымен]] (орташа айлық көрсеткіш 24 – 28С), бүкіл [[жыл]] бойына созылатын мол жауын-шашын мөлшерімен (1500 – 3000 мм, кейде 10000 мм), жылдық [[радиация]] балансының жоғарылығымен (жылына 70 – 90 ккал/см2), ағын суының молдығымен, [[грунт]] суларының аса тұщылығымен және [[жер]] бетіне жақын жатуымен сиппатталады. Экваторлық [[орман]] өзінің флоралық құрамының байлығымен және фитомассасының жоғары өнімділігімен (40 – 50 т/га кепкен масса) ерекшеленеді. Жерге түскен [[өсімдік|өсімдіктің]] шіріп, минералдануы тез жүреді. Ферралиттік қызыл-сары және батпақты топырақ түзіледі. Мұхиттық айдындардың Экваторлық белдеуде орташа радиациялық балансы жылына 115 ккал/см2-ге тең. Экваторлық [[ауа]] массасының ықпалы күшті, [[ауа райы]] негізінен бұлтты келеді. Мұхит суының жоғары қабатындағы тұздылығы 34‰. [[Тропик|Тропиктік]] белдеумен ұштасқан жерінде судың турбуленттілігі күшейеді, нәтижесінде [[су]] қабаттарында оттек көбейеді. [[Флора|Флорасы]] мен [[фауна|фаунасы]] түрге [[бай]], ландшафтында экваторлық [[орман]] басым. Экваторлық белдеуде маржандардың жақсы қалыптасуы байқалады, [[планктон|планктонға]] [[бай]] келеді. <ref> Қазақ энциклопедиясы, 10 том; </ref>