Көкөністер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Көкөніс''' — [[тамақ]]қа қолданылатын бақша жемістері мен көктер (қияр, сәбіз, помидор, қызылша, т.б.). Барлық көкөністер, негізінен, мынадай топтарға бөлінеді: тамыржемістілер — тарна, асханалық қызылша, [[сәбіз]], ақжелек түйнегі, [[ботташық]], [[шалқан]], [[тұрып]], [[шомыр]], балдыркөк түйнегі; жапырақтылар — [[қырыққабат]], [[салат]]тар, саумалкөк, [[аскөк]], жапырақты және сағақты балдыркөк, жапырақты ақжелек, [[рауғаш]], [[қымыздық]]; жемістілер — томаттар, [[баялды]]лар, тәтті бұрыш, ащы бұрыш, [[қияр]], [[қарбыз]], [[қауын]], [[асқабақ]], [[кәді]], [[самсар]]лар, гүлді [[капуста]], [[бұршақ]], [[лобия]], [[атбас бұршақ]], қант жүгерісі; баданалылар (тамаққа басы мен жапырағы пайдаланылады)— шалқан [[пияз]], [[сарымсақ]], порей, батун пияздары, [[шнитт пиязы]].<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: К54 Қоғамдық тамақтандыру.— Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. — 232 бет.ISBN 9965-36-414-1</ref> [[Картоп]] пен хош иісті дәмді көкөністер: [[анис]], [[кориандр]], [[кресс салат]], [[тмин]], [[жалбыз]], майоран қияр шөбі, [[эстрагон]].

[[Салат]], [[винегрет]] жасау үшін картоп, [[асханалық қызылша]], сәбізді тазартпай-ақ пісіре береді. Қабығымен пісірген картоп С витаминін 22 % жоғалтса, тазартылған картоп екі есе артық жоғалтады. Тағам дайындау үрдісінде пайдалы, жұғымды заттардың жойылуын азайту мақсатымен тазартылған көкөністерді бұқтырып немесе буда пісіру керек. Көкөністерді пісірген кезде үстіне қайнаған ыстық су құйған жөн, өйткені С витаминін жоятын ферменттердің әрекеті жоғары температура кезінде тоқтайды. Көкөністердегі С витаминін сақтап қалу үшін оларды кастрюльге салып қақпағын нығыздап жауып пісіреді, қатты және ұзақ қайнатпау керек. Көкөніс пісірген суды басқа тағамдарды (сорпа, тұздық) дайындау үшін пайдалануға болады.