Уикипедия

Қайшы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
fix invalid self-closed HTML tags as per Санат:Pages using invalid self-closed HTML tags
«Ножницы» бетінен аударылып түзілді
1-жол:
[[Сурет:Nozyczki4.jpg|thumb|right|300px|Қайшы]]
'''Қайшы ''' – 1) тұрмыста, әр түрлі заттарды ([[мата]], [[шүберек]], [[шаш]], т.б.) кесуге, қырқуға арналған құрал. Қайшының қос пышағы айқастырылып, ортасынан бекітіледі. Қайшы пышақтарының ұшы үшкір, екінші жағы ұстауға ыңғайлы болу үшін саусақтар сұғылатындай дөңгелек пішінді болып жасалады. 2) Техникада, пышақтарының жүздері кесу жазықтығында қарама-қарсы қозғалу арқылы [[металл]] бұйымдар мен дайындамаларды кесуге, қырқуға арналған қарапайым құрал не [[машина]]. Қайшы аспаптық болаттан жасалады. Металл кескіш қайшылардың бір пышағы қозғалмайтын, екіншісі қозғалмалы болып бекітіледі. Металл табақтарды кесу үшін түзу сызықты және дөңгелек жүзді (дискілі) қайшылар пайдаланылады. Қайшының гильотиндік, сортты, оймалық, вибрациялық түрлері бар. Қайшылардың қозғалмалы пышақтары тісті немесе [[рычагты]] берілістер және [[кривошипті]] жетектер арқылы қозғалады. [[Металл кескіш қайшы]] негізінен прокат өндірісінде қолданылады.
<ref name=source1>Қазақ энциклопедиясы</ref>
 
[[Сурет:Ножницы.Россия.19_век.jpg|нобай| Жалған ілмекті қайшы. Ресей, XIX ғ]]
== Дереккөздер==▼
[[Сурет:Sierakowice_muzeum_nożyczki_06.07.10_p.jpg|нобай| Көктемгі қайшы]]
<references/>
[[Сурет:Iron_scissors,_E_Han.JPG|нобай|226x226 нүкте| [[Хань патшалығы|Хань дәуірінен]] шыққан көктемгі қайшы (б.з.д. 206 - б.з. 220 ж.) e. )]]
'''Қайшы''' - жұқа материалдарды кесуге, шаш пен жүнді кесуге, өсімдіктерді қырқуға арналған [[Кескіш құрал|құрал]] . Олар бұрышпен жинақталған және серіппемен немесе топсамен біріктірілген екі жүзден тұрады {{Sfn|БРЭ|2013}} .
 
== Тарих ==
{{wikify}}
Археологтар қазіргі Ежелгі Рим территориясынан тапқан ең көне қайшы 3-4 мың жылдықты құрайды және қой қырқуға арналған. Бұл қайшы көбірек ұсақ [[Шымшуыр|пинцетке]] ұқсайтын, екі ұшында екі [[Шымшуыр|доғасы]] бар. Дизайн екі мың жылдан астам уақыт бойы түбегейлі өзгеріссіз болды. Қайшы [[Иінтірек|инітірегі]] шамамен мың жыл бұрын қолданылған.
 
Пышақтар мен тұтқалар арасындағы ілгегі бар заманауи қайшының өнертабысы [[Леонардо да Винчи|Леонардо да Винчиге тиесілі]] . Алайда бұған дейін мұндай қайшының мысалдары бірнеше рет табылған.
[[Санат:Аспаптар]]
 
== Сипаттама ==
Тұрмыстық қайшылар әдетте [[қағаз]] бен мата кесу үшін қолданылады. Маникюр қайшысы тырнақтың жоғарғы бөлігін кесуге, ал шаштараз қайшысы [[Шаш|шаштың]] ұштарын, [[кекіл]] және шаш үлгілерін кесуге арналған. Сондай-ақ, өндірістік қайшылардың әр түрлі түрлері бар, мысалы, қаңылтыр, кабельді кесуге арналған. Материалды кесуге кететін күшті азайту үшін қайшы [[иінтірек]] принципін қолданады. Металл қайшы сол және оң жақ кесінділерде келеді.
 
Гидравликалық қайшыны құтқарушылар арасында кеңінен қолданады, мысалы, [[Жол-көлік оқиғасы|апаттан]] кейін зардап шеккендерді [[Автомобиль|автомобилден]] шығару үшін.
{{stub}}
 
== Түрлері ==
 
* Қой жүнін қырқуға арналған {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
* Кеңсе тауарлары, кеңсе {{Sfn|Товарный словарь|1959}} - қағазға арналған.
* Қалта - ұштары дөңгеленген ұсақ қайшы {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
* Ас үй.
 
:: Үй құстарын кесуге арналған {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
 
* Маникюр - тырнаққа арналған.
* Медициналық.
 
:: Хирургиялық .
:: Esmarch қайшы - таңғышты кесуге арналған.
 
* Шаштараз салоны.
 
:: Тікелей.
:: Жіңішке .
:: Құсбелгілер.
 
* Тесік - киім ілмектерін кесуге арналған {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
* Тігіншілер, тігу {{Sfn|Товарный словарь|1959}} - маталарға арналған.
* Хооп - үшін [[Кестелеу (өрнек салу)|кесте]] бойынша [[Кергіш|құрсаумен]] . {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
* Бақша .
 
:: Жол жиегі - шөптер мен гүлдерді кесуге арналған {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
:: Треллис - сәндік бұталар мен қоршауларды кесуге арналған {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
 
* Слесарлар (металлға арналған).
* Үй шаруашылығы (үй шаруашылығы) {{Sfn|Товарный словарь|1959}} .
 
== Галерея ==
<gallery class="center">
Skalm 2.JPG|Үй шаруашылығы
Schere Gr 99.jpg|Кескіштер
Borduurschaartje.jpg|Құрсау
Teppichschere.jpg|Кілемдерді кесуге арналған
2scissors-clean.jpg|Сол және оң қолдарға арналған қайшы
</gallery>
 
== См. сонымен қатар ==
 
* Кабельді кескіш
* Нипперс
 
== Ескертулер ==
▲== {{Дереккөздер==}}
 
== Әдебиет ==
 
 
* Ножницы // Товарный словарь / И. А. Пугачёв (главный редактор). — М.: Государственное издательство торговой литературы, 1959. — Т. VI. — Стб. 191—198
* Ножницы // Краткая энциклопедия домашнего хозяйства. Том 1. — М.: Большая советская энциклопедия, 1959. — С. 367—368. — 772 с.
* Ножницы // Большая российская энциклопедия. Том 23. — М., 2013. — С. 262—263.
* Ножницы // Техническая энциклопедия. Том 14. — М.: Советская энциклопедия, 1931. — Стб. 605—626
 
== Сілтемелер ==
 
* [http://muzei-nozhnic.ru/sample-page/ Қайшы мұражайы]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қайшы» бетінен алынған