Мамлют ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
9-жол:
|облысы = Солтүстік Қазақстан облысы
|құрылған уақыты =
|тұрғыны = 17 845<ref>[http://stat.gov.kz/dinamika/dinamikadem.htm Солтүстік Қазақстан облысының Статистика департаменті. 01.07.2019]</ref>
|тұрғыны = 19 488<ref name="Stat2015">{{Cite web|accessdate = 2016-03-03|title = 2015 жыл басына Қазақстан Республикасы халқының жекелеген этностары бойынша саны|url = http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT101215|publisher = Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігі Статистика комитеті}}</ref>
|халық саны бойынша орны =
|санақ жылы = 20152019
|ұлттық құрамы = [[орыстар]] (58,35%)<br /> [[қазақтар]] (25,17%)<br /> [[татарлар]] (6,76%)<br /> [[немістер]] (3,60%)<br /> [[украиндар]] (2,14%)<br /> [[беларустар]] (0,72%)<br /> [[литвалықтар]] (0,40%)<br /> [[әзірбайжандар]] (0,31%)<br /> [[поляктар]] (0,17%)<br /> [[чуваштар]] (0,18%)<br /> басқа ұлт өкілдері (2,19%)<ref>[http://www.stat.kz/publishing/DocLib4/2010/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F/Bull_Hsany2010.rar Қазақстан Республикасының Статистика агенттігі. Қазақстан Республикасы тұрғындарының облыстар, қалалар мен аудандар, жынысы мен жас ерекшелігі топтары, этностық бөлігі бойынша 2019 жылдың басындағы саны]</ref><ref name="пер.2019">[http://pop-stat.mashke.org/kazakhstan-ethnic2010.htm 2009 жылғы санақ бойынша Қазақстан тұрғындарының ұлттық құрамы]</ref>
|ұлттық құрамы = [[орыстар]] (57,75%)<br /> [[қазақтар]] (26,18%)<br /> [[татарлар]] (6,60%)<br /> [[немістер]] (3,61%)<br /> [[украиндар]] (2,43%)<ref name="Stat2015"/>
|жер аумағы = 4 100
|жер аумағы бойынша орны =
21-жол:
|ауылдық округтер саны = 11
|кенттік әкімдіктер саны =
|қалалық әкімдіктер саны = 1
|ауылдар саны = 4537
|қалалар саны = 1
|әкімдіктің мекенжайы =
28-жол:
|сайты = http://maml.sko.kz/
}}
'''Мамлют ауданы''' — [[Солтүстiк Қазақстан облысы]]ның солтүстiк-батысында орналасқан, әкімшілік бөлік. Аудан [[1932 құрылдыжыл|1932]] құрылған. Аудан аймағы 4,10 мың шаршы километр. Орталығы – [[Мамлют]] қаласы.
 
== Географиялық орны, жер бедері ==
Аудан аймағы 4,10 мың шаршы километр. 2010 жылғы 1 қаңтарға халқының саны 25,1 мың адамды құрады. Халықтың тығыздығы (бiр шаршы километрге) 6,1 адам.
Батысында облыстың [[Жамбыл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Жамбыл]], шығысында және оңтүстiк-шығысында [[Қызылжар ауданы|Қызылжар]], оңтүстiгiнде [[Есіл ауданы (Солтүстік Қазақстан облысы)|Есiл]] аудандарымен, солтүстiгiнде [[Ресей|Ресей Федерациясы]]ның Қорған облысымен шектесiп, [[Батыс Сібір жазығы]]ның оңтүстігіндегі [[Есіл жазығы]]ның орталық бөлігінде орналасқан. Мұнда жер бедері негізінен жазық. Тек оңтүстік-батыс жағы көл қазаншұңқырларының көптігіне байланысты ойлы-қырлы болып келеді.
 
== Климаты, өсімдігі мен жануарлар дүниесі ==
Батысында Жамбыл ауданымен, солтүстiгiнде [[Ресей Федерациясы]]ның [[Қорған облысы]]мен, шығысында және оңтүстiк-шығысында [[Қызылжар ауданы]]мен, оңтүстiгiнде Есiл ауданымен шектесiп жатыр.
Климаты айқын континенттік, қысы суық, ызғарлы. Қаңтардың орташа ауа температурасы — 18°С, аса суық күндері –50°С-қа дейін төмендейді. Жазы қоңыржай, ыстық, шілдедегі орташа ауа температурасы 19°С, кейде 40 — 41°С-қа дейін көтеріледі. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлш. 300 мм. Мұнда 500-ге жуық көл бар, олардың 14-і ғана тұзды, қалғандары тұщы сулы. Жер қыртысы қара топырақты. Ауданның солтүстік жағын ормандар, оңтүстік-батысын астық тұқымдас шөптер жиі өсетін шоқ орманды дала белдемі алып жатыр. Жануарлар дүниесінен қасқыр, түлкі, қарсақ, қоян, борсық, бұлғын, күзен, ақтышқан, ондатр, дала тышқандары, тұяқтылардан бұлан және елік, көлдерде қаз, үйрек, аққу, қасқалдақ, көл жағалай қызғыш, тауқұдырет, жылқышы, ормандарда бүркіт, ителгі, кезқұйрық, қаршыға, т.б. мекендейді.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том</ref>
 
== Халқы ==
Аудан орталығы Мамлютка қаласы, облыс орталығына дейiнгi қашықтық 41 километр.
Тұрғындары 17 845 адам ([[2019 жыл|2019]]).
* Ұлттық құрамы: [[орыстар]] (58,35%), [[қазақтар]] (25,17%), [[татарлар]] (6,76%), [[немістер]] (3,60%), [[украиндар]] (2,14%), [[беларустар]] (0,72%), [[литвалықтар]] (0,40%), [[әзірбайжандар]] (0,31%), [[поляктар]] (0,17%), [[чуваштар]] (0,18%), басқа ұлт өкілдері (2,19%).
 
== Әкімшілік бөлінісі ==
Ауданда - 11 ауылдық округ, 43 ауылдық елдi мекен бар.
38 елді мекен 1 қалалық әкімдігі мен 11 ауылдық округтерге біріктірілген:
Мамлют ауданы Батыс Сібір ойпатының оңт-ндегі Есіл жазығының орталық бөлігінде орналасқан. Мұнда жер бедері негізінен жазық. Тек оңт.-батыс жағы көл қазаншұңқырларының көптігіне байланысты ойлы-қырлы болып келеді.
* [[Андреев ауылдық округі (Мамлют ауданы)|Андреев ауылдық округі]]
Климаты айқын континенттік, қысы суық, ызғарлы. Қаңтардың орташа ауа температурасы — 18°С, аса суық күндері –50°С-қа дейін төмендейді. Жазы қоңыржай, ыстық, шілдедегі орташа ауа температурасы 19°С, кейде 40 — 41°С-қа дейін көтеріледі. Жылдық жауын-шашынның орташа мөлш. 300 мм. Мұнда 500-ге жуық көл бар, олардың 14-і ғана тұзды, қалғандары тұщы сулы. Жер қыртысы қара топырақты.
* [[Белов ауылдық округі (Солтүстік Қазақстан облысы)|Белов ауылдық округі]]
Ауданның солт. жағын ормандар, оңт.-батысын астық тұқымдас шөптер жиі өсетін шоқ орманды дала белдемі алып жатыр. Жануарлар дүниесінен [[қасқыр]], түлкі, [[қарсақ]], қоян, [[борсық]], [[бұлғын]], [[күзен]], [[ақтышқан]], [[ондатр]], дала тышқандары, тұяқтылардан бұлан және [[елік]], көлдерде [[қаз]], [[үйрек]], [[аққу]], [[қасқалдақ]], көл жағалай қызғыш, [[тауқұдырет]], жылқышы, ормандарда бүркіт, [[ителгі]], [[кезқұйрық]], [[қаршыға]], т.б. мекендейді.
* [[Воскресенов ауылдық округі]]
Аудан өсiмдiктерi бiркелкi емес: [[дала]], дала-шалғынды, орманды болып келедi. Топырақтың негiзгi түр [[қара топырақ]]ты.
* [[Дубровин ауылдық округі]]
* [[Краснознаменский ауылдық округі]]
* [[Қызыләскер ауылдық округі (Солтүстік Қазақстан облысы)|Қызыләскер ауылдық округі]]
* [[Леденев ауылдық округі]]
* [[Ленин ауылдық округі (Мамлют ауданы)|Ленин ауылдық округі]]
* [[Мамлют қалалық әкімдігі]]
* [[Новомихайлов ауылдық округі]]
* [[Пригородный ауылдық округі (Солтүстік Қазақстан облысы)|Пригородный ауылдық округі]]
* [[Станов ауылдық округі]]
 
== Экономикасы (2009 жылдың қорытындылары) ==
[Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 219 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 3 - iрi, 17 - орта, 199 - шағын кәсiпорындар. Олардан 93 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 125 - жеке меншiк, 1 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады. Аудан облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 3,9%-ын өндiрген (9 338,7 млн.теңге). Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 1 370,6 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 2,0%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң индексi 108,0% құрайды. Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 962,2 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 109,2% құрады. 2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 4 629,4 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 28,7% болды. Негiзгi капиталға салынған инвестиция көлемi 2 172,4 млн.теңге құрады. Пайдалануға 3,2 мың шаршы метр тұрғын үй берiлдi. Ауданның экономикасында 13,9 мың адам жұмыс iстейдi.Орташа айлық жалақы (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 24,4% өсiп, 40 315 теңгенi құрады. Нақты жалақы 16,2% өстi. Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 686 теңге құрады. Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 530 теңге құрады.]
 
Ауданда 2010 жылғы 1 қаңтарға 219 кәсiпорын тiркелген, оның iшiнде 3 - iрi, 17 - орта, 199 - шағын кәсiпорындар. Олардан 93 заңды тұлға мемлекеттiк меншiк нысанына, 125 - жеке меншiк, 1 - заңды тұлға шетел меншiгi нысанына жатады.
 
Аудан облыстың ауыл шаруашылығының жалпы өнiмiнiң 3,9%-ын өндiрген (9 338,7 млн.теңге).
 
Өнеркәсiп кәсiпорындарымен (қаржылық емес корпорация секторы) 1 370,6 млн.теңгенiң өнiмi өндiрiлген, облыстағы үлесi 2,0%. Өнеркәсiп өнiмiнiң физикалық көлемiнiң [[индекс]]i 108,0% құрайды.
 
Бөлшек тауарайналымының көлемi (қоғамдық тамақтандырусыз) 962,2 млн.теңге сомасын құрайды. Тауарайналымның физикалық көлемiнiң индексi 109,2% құрады.
 
2009 жылдың басына аудан кәсiпорындарының негiзгi құрал-жабдықтары 4 629,4 млн.теңге сомасын құрап, тозу деңгейi 28,7% болды.
 
Негiзгi капиталға салынған [[инвестиция]] көлемi 2 172,4 млн.теңге құрады.
 
Пайдалануға 3,2 мың шаршы метр [[тұрғын үй]] берiлдi.
 
Ауданның экономикасында 13,9 мың адам жұмыс iстейдi.
 
[[Орташа айлық жалақы]] (кәсiпкерлiк қызметпен айналысатын шағын кәсiпорындарсыз) өткен жылмен салыстырғанда 24,4% өсiп, 40 315 теңгенi құрады. Нақты жалақы 16,2% өстi.
 
Орташа жан басына шағып есептегенде атаулы ақшалай табыс 25 686 теңге құрады.
 
Орташа жан басына шаққандағы күн көрiстiң ең төменгi деңгейiнiң шамасы жыл аяғына 11 530 теңге құрады.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том</ref>
 
== Дереккөздер ==
Line 70 ⟶ 62:
{{Солтүстік Қазақстан облысы}}
{{Мамлют ауданы елді мекендері}}
{{wikify}}
 
[[Санат:Мамлют ауданы]]