Жыл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
==Қысқаша мәлімет==
ЖЫЛ – Жердің Күнді бір айналып шығуына кететін уақыт аралығы. Астрономияда мынадай Ж. есептері қабылданған: 1) жұлдыздық Ж., Күннің зодиактағы бір белгілі жұлдыздың тұсынан өтіп, осы жұлдыздың тұсына қайта келгенше кететін уақыт аралығы, 365,2564 орташа күн тәулігіне тең. Ежелгі Вавилон астрономдары Күннің 12 шоқжұлдыздың ғана тұсынан өтетіндігін байқаған. Бұл шоқжұлдыздар жүйесі “зодиак” деп аталады. Қазір жұлдыздық Ж. ғыл. зерттеулерде, астрономияда ғана қолданылады. Ол Ж. мезгілдеріне байланыссыз болғандықтан, шаруашылықта қолдануға қолайсыз; 2) тропиктік Ж. – Күн центрінің күн мен түннің жазғытұрғы теңелу нүктесінен өтіп, сол нүктеге екінші рет келгеніне дейін өтетін уақыт аралығы (365,2422 тәулік). Күн мен түннің жазғытұрғы теңелу нүктесі тұрақсыз, ол Күннің келер жолына қарай аздап жылжып отырады, соның салдарынан тропиктік Ж. жұлдыздық жылдан 20 мин (0,2422 тәул.) кем болады; 3) аномалистикалық Ж. – Күн центрінің оның көрінерлік геоцентрлік орбитасының перигейі арқылы өтіп, соған қайта оралғанша кететін уақыт аралығы (365,2596 тәулік); 4) күнтізбелік Ж. 365 тәуліктен тұратын – жай Ж-дар мен 366 тәуліктен тұратын кібісе Ж-дардан құралады. Күнтізбе осы Ж-дарға негізделеді. Өйткені күнделікті өмірде бөлшек 0,2422 күнді пайдалану қолайсыз, сондықтан оны жуық түрде 0,25 күн деп есептейді. 4 Ж-да 0,25 күннен бүтін 1 күн құралады. Осыған орай әрбір тетелес келетін 4 Ж-дың алдыңғы үшеуі 365 күннен, төртіншісі 366 күннен есептеледі; 5) Ай Ж-ы – ұзақтығы 12 Айдың 12 синодтық айналымына тең (орташа ұзақтығы 354,367 тәулік).
<ref>
[[Қазақ энциклопедиясы]]
</ref>
==Сілтемелер==
*
==Пайдаланылған әдебиет==
<references />
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:category]]
| |||