Федерация: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Map of unitary and federal states.svg|thumb|upright=1.7|
'''Федерация''' - {{lang-fr|federation - бірлестік, одақ}} , {{lang-la|federatіo – одақ, бірлестік}} - [[мемлекеттік құрылым]] түрі.
{{legend|#00e000;|Федерациялы мемлекеттер}}
 
{{legend|#0000b0;|[[Унитарлы мемлекет]]тер}}]]
 
'''Федерация''' ({{lang-en|Federation}}, {{lang-fr|Federation}}, {{lang-la|Federatіo}} — одақ, бірлестік) — [[заңмемлекеттік құрылым]] түрі. [[Заң]] жүзінде саяси дербестігі сақталатын бірнеше субъектінің біртұтас одақтық мемлекет құру формасы. Тұңғыш федерация [[Америка Құрама Штаттары]] 1787 жылғы [[конституция]] бойынша құрылды. Федерация құрамындағы субъектілер федерац.федерациясы жоғарғы одақтық органдарын, қарулы күштерін құрайды. Федерация заңдары бүкіл одақ аумағында орындалуы міндеттеледі. Федерацияның жекелеген мүшелерінің ([[штат]]тар, [[кантон]]дар, [[провинция]]лар, [[республика]]лар, т.б.) өзіндік мемлекеттік құрылымы, заң шығару жоғ. органдары, үкіметі, құқық және сот жүйесі болады. Заңдық тұрғыда белгілі дәрежеде саяси дербестігі бар жекелеген мемлекеттік құрылымдардан құралған күрделі одақтық мемлекет.<ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref><ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том</ref>
 
== Федерацияның негізгі белгілері ==
10-жол:
# мемлекеттің [[конституция]]сы екі деңгейлі болады.
 
Мысалы, [[Ресей]], [[Қытай]], [[Үндістан]] және т.б. Ресейде жиырмаға жуық [[республика]]лар бар ([[Татарстан]], [[Башқұртстан]], [[Дағыстан]], [[Солтүстік Осетия]], [[Тува]] т.с.с.). Саяси билік екі деңгейлі, яғни жалпы мемлекеттік [[президент]], [[парламент]] және әрбір республиканың өз алдына президенттері мен парламенттері бар. [[Конституция]]сы екі жүйелі: бүкілресейлік және әрбір республиканың өз конституциясы бар.
 
Федерация тек ғана ұлттық ерекшеліктер негізінде қалыптаспайды. Дүние жүзіндегі федарацияның көп бөлігі жер (территория) арқылы орныққан. Мысалы, [[АҚШ]], [[ГФР]], [[Аустрия]] және т.б. АҚШ-да штаттар, Германияда «жерлер». Ал федерациялық құрылым негізі — ұлт немесе жер аймағы ғана емес; федерацияның негізгі белгісі – егемендік дәрежесі. Егер автономияның, федерация субъектісінің белгілі мөлшерде (Конституция арқылы белгіленген) егемендігі болмаса, онда мемлекттің федерация аталуы да жалған болып шығады.
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
<references/>
 
{{commons|Category:Federación}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Федерация» бетінен алынған