Жылу техникасы

Қысқаша мәлімет

ЖЫЛУ ТЕХНИКАСЫ – жылу энергиясын алу мен оны пайдалану әдістерін қамтитын ғылым мен техника саласы. Адамзат қоғамы пайдаланатын жылудың негізгі көзі – жанған кезде жылу бөлетін табиғи органикалық отындар. Ол қатты, сұйық және газ тәрізді отын болып бөлінеді. Отын сапасы 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшерімен анықталады. Қазақстанда пайдаланылатын энергияның 95%-тен астам бөлігі органик. отын (негізінен көмір) жағу арқылы өндіріледі. Жылу энергиясының табиғи көздеріне – Күн энергиясы мен геотермиялық энергия (Жер қойнауының жылуы, жер асты ыстық сулары, вулкандық жылу) жатады. Органик. отынмен қатар, 20 ғ-дың ортасынан бастап жылу энергиясын алу үшін ядр. отын пайдаланылады. Ядр. отынның негізгі түрі – уран изотопы. 1 кг уран ыдырағанда 84109 кДж (20109 ккал) энергия бөлінеді. Бұл энергия ядр. реакторда жылуға айналады. Ақтау қ-нда қуаты 150 МВт атом электр ст. (Маңғыстау энергокомбинаты) жұмыс істеді. Жылуды электр энергиясына түрлендіру арқылы да алуға болады. Өндірілген жылуды пайдалану Ж. т-нда екі басты бағытта жүргізіледі. Біріншісі – әр түрлі өндірістік пештер (қыздыру, күйдіру, балқыту және электрдоғалық, индустриялық, т.б. пештер) мен әр түрлі жылу алмасу аппараттарында жылуды пайдалану болса, екіншісі – күш қондырғылары (компрессор, т.б.) мен жылу қозғалтқыштарында (бу машинасы, іштен жанатын қозғалтқыш, т.б.) жылуды энергияға (мех., электрлік, т.б.) түрлендіріп пайдаланатын жылу энергетикасы. Ж. т-ның теориялық негізі – термодинамика, жану және жылу мен зат алмасу заңдылықтары. Ж. т. төменгі темп-ра алу мәселесімен де шұғылданады.