Майлықожа Сұлтанқожаұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Kozhikhov (т) өңдемелерінен Kasymbot соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Replaced Rollback Reverted
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: Manual revert Reverted санат(тар)ын аластады!!
1-жол:
[[File:Майлықожа Сұлтанқожаұлы.jpg|thumb|]]
'''Майлықожа Сұлтанқожаұлы''' қазіргі [[Түркістан облысы]] [[Қызылқұм]] жерінде туып өскен. Әкесі Сұлтанқожа мұсылманша сауатты, шағын дәулетті, көзі ашық, діндар адам болған. Майлықожа әкесінің үйретуімен сауат ашып, кейін өз бетімен көп ізденіп, заманына сай білімді алған.
 
'''Майлықожа Сұлтанқожаұлы''' (1835-1898) – қазақтың халық ақыны (суырып салма сөз шебері), Сыр бойы ақындар мектебінің көрнекті өкілі, терме өнерін дамытқан. Майлықожа шығармашылығы оңтүстік өңірінің ХІХ ғасырдың екінші жартысында, Қоқан хандығына бодан болып, Ресей империясының қол астына өткен шақта саяси-әлеуметтік тарихының әдеби деректері және халықтың көркем мәдени мұрасы ретінде қабылданады. Дәстүрлі тарихи танымға сай сомдалған оқиғалардың халық жадынан берік орын алуында ақын шығармаларының құндылығы аса жоғары.
Майлықожа әке-шешесінен 14 жасында жетім қалып, жоқшылық, мұқтаждық көп көрген. Ержете келе жаттап өлең айтып, өнер жолына түсу арқылы елге танылады.
 
==Өмірбаяны==
Ол 20 жас шамасында өлең өнеріне бет бұрады. Ел ақындарымен кездесіп, кейін өзінің сауатын кеңейтіп, шығыс әдебиетін оқуға, оның кейбір үлгілерін жаттап айтып, таратуға қол жеткізеді. Майлықожа 1860 жылдары Сырдан қазіргі Таразға келіп, [[Сыпатай батыр]]дың асында [[Сүйінбай]]мен кездесіп, онымен сөз қағыстырған. Бұл жыр бірінші рет 1929 жылы «Жаңа әдебиет» журналында басылды. Майлықожаның кейбір толғаулары 1883 жылы Ташкентте шыққан «Қырғыз хрестоматиясы» атты жинақта жарық көрген. Олар - «Райымқұлға», «Қасқыр», «Ноғай мырзаға», «Үш жігіт».
Майлықожа Сұлтанқожаұлы қазіргі Түркістан облысы, Отырар ауданы Қожатоғай ауылында дүниеге келген. Әкесі Сұлтанқожа шағын дәулетті, көзі ашық, мұсылманша сауатты, діндар адам болған. Ол әкесінің үйретуімен сауат ашып, кейін өз бетімен көп ізденіп, заманына сай білім алған.
Майлықожа әке-шешесінен 14 жасында жетім қалып, жоқшылық, мұқтаждық көп көрген. Ержете келе жатқа өлең айтып, өнер жолына түсу арқылы елге танылады. 20 жас шамасында өлең өнеріне бет бұрады. Ел ақындарымен кездесіп, сал-серілік құрып, кейін өзінің сауатын кеңейтіп, шығыс әдебиетін оқуға, оның кейбір үлгілерін жаттап айтып, таратуға қол жеткізеді.
Майлықожаның шығармалары алғаш 1888 жылы Ташкентте генерал-губернатор Кауфманның тапсырмасымен орыс-туземдік мектептерде оқитын қазақ балаларына арнап Ян Лютш арнайы кирил әріптеріне түсіріп дайындап бастырған «Киргизская хрестоматия» (Қырғыз хрестоматиясы) атты жинақта жарық көрген. Олар: «Райымқұлға», «Қасқыр», «Ноғай мырзаға», «Үш жігіт». Сонымен қатар Майлықожаның өзі жазып белгілі этнограф Ә.Диваевқа тапсырған қазақ ауыз әдебиеті үлгілері де ақынның көзі тірісінде, Ташкенте жыл сайын шығып тұрған «Сборник материалов для статистики Сыр-Дарьинской области» (Сырдария облысының статистикалық мәліметтері) жинақтарында, т.б. басылымдарда жарық көрген (Жиренше би туралы ертегілер, Ер Шора жайлы хикая, мысалдар мен өлеңдер).
 
Ақын болып өмір сүру, оңай деймісің қарағым,
Кейбір деректерде Майлықожа Сұлтанқожаұлының өмір сүрген жылдары 1835-1898 деп берілген және оның Сарыағаш ауданында туғаны туралы мәлімет бар.
 
Аузында тұру деген ол, сыздаған барлық жараның, - деп бекер айтылмаған. Майлықожа Сұлтанқожаұлы:
== Деректі фильм ==
* [[2015]] — “Майлықожа” (фильм) режиссері [[Қалила Нематұлы Омаров|“Қалила Умаров”]] Өндіріс: [[Қазақфильм|“Қазақфильм”]] [[Шәкен Кенжетайұлы Айманов|Шәкен Айманов]] атындағы
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
 
Қадам басып жүрілдім.
[[Санат:Туған жылы белгісіздер]]
 
[[Санат:Қайтыс болған жылы белгісіздер]]
Халықтан озған ерлердің
[[Санат:Қазақ ақындары]]
 
Назарына іліндім.
 
Кіндік кесіп, кір жуып,
 
Сыр бойында туылдым, - деп өзі айтқандай, заманындағы ел жақсылары мен ағымдағы саясаттан да хабары бар көзі ашық азамат болған ақын 1835 жылы өмірге келіп 1898 жылы өмірден өткен.
 
==Ақындығы==
Ақындық талант – табиғаттың адамға берген асыл сыйы. Ол қоғам тұрмысының ықпалымен және соның керегіне қарай ұшталып, өткірленіп отырады. Мұның солай екені Майлықожаның өзі айтқан сөздерінен де аңғарылады. Мәселен, ол ақындық дарынның өз еншісі ғана екенін, ата-тегінде ақындықпен айналысқан адам болмағанын: «Өзіме келген тіл бағы, Өнері емес бабаның», - деп ашып айтады. Сондай-ақ ақындық өнерді мейлінше жоғары санап, ақындығының қалыптасуына ықпал еткен шығыстың атағы әлемге жайылған ұлы ақындары қатарынан Әбілқасым Фердауси, Әлішер Науаи есімдерін атайды.
Өлең тақырыптарының қай тұрғыдан баяндалып, қандай идеяларды орнықтыру мақсатын көздегенін түсінудің кілті, оның ақындық өнер жөніндегі көзқарастарында. Сондықтан ең әуелі осы мәселеге тоқталғанда ақын өз өмірінің жекелеген жайттарын, өнерін шығармаларының көбісінде жол-жөнекей әңгімелеп отырады. Бала жасынан әкеден айрылып жетімдік көргенін, жастайынан өлең-жырға бейім болғанын, есейген соң да жарытымды дәулет бітпей, тек өнерінің арқасында өрге шауып, төске өрлегенін, жоқшылық азабын көп тартқанына қарамастан байлықты құмартпағанын, өз шығармасына өзек етіп толғанады:
 
«Не түрлі жұмыс көрмедім,
 
Демесем жалғыз, тіріміз.
 
Туғаннан бері келеді
 
Итшілеп өтіп күніміз» - Заман жайын, өмір шындығын жырлайтын ақын таланты, бірақ сауда-саттық құралы бола алмайды. «Тәтті жырым төгілсін» жырында:
 
«Малға кедей болсам да,
 
Сөзімді бала сатпаймын,
 
Бергін деп байға жең ұшын» - дейтіні, міне, сонан болса керек. Ал ақынға жүктелетін міндет, борыш мәселесіне келгенде Майлықожа өзіне де, өзге әріптестеріне де барынша жоғары талап қояды.
 
«Өлеңмен берсем ыбырат,
 
Өзімнің қазақ халқыма,
 
Ол да менің жемісім», - деп алдында тәрбиелік зор мақсат тұрғанын танытып, тыңдаушыларға да салмақ сала сөйлейді.
Өлең өнерін аса жоғары бағалаған, оны халыққа тәлім-тәрбие берудің ықпалды құралы деп таныған ақын шамасы келіп, шарқы жеткенінше өзінен кейінгілерге осылай ғибыратты сөз қалдыру қамын қарастырған.
 
==Шығармалары==
Майлықожа Сұлтанқожаұлы алғаш әкесінен, сосын ауыл молдасынан сауат ашып, ескіше хат таныған. Өлеңдерін ауызша да, жазбаша да шығарған. Майлықожаның сан қырлы әдеби мұрасын жанры мен мазмұнына қарай бес тақырыпқа бөлуге болады: ғибрат, нақылға толы термелер («Ер көтерер дұғамен», «Жолдас болсаң жақсымен», «Жақсы адам қартайса»), арнау өлеңдер («Ахмет төреге», «Тұрлыбекке», т.б.), дастан, мысалдар («Қасқыр», «Тотынама», «Аңқау мен қу», т.б.), айтыстар (Құлыншақ, Мәделіқожа Жүсіпқожаұлы, Күдеріқожа, қырғыз Жаныс, Ұлбике, т.б. ақындармен), тарихи жырлар («Датқалардың Петірборға баруы», т.б.). Сонымен қатар қара сөз үлгісінде жазып кеткен хикаялары. Ақынның бір топ өлеңі алғаш рет Түркістан мұғалімдер семинариясының оқытушысы Я.Я.Лютштің құрастыруымен Ташкентте басылып шыққан «Киргизская хрестоматия» (1888, «Қырғыз хрестоматиясы») кітабына енген. Майлықожа ауыз әдебиетін жақсы білген. Ол фольклоршы Ә.Диваевқа мол әдеби материал берген. Майлықожа ақынның алғашқы жеке жинағы «Нақыл» әдебиетші ғалым Ә.Оспанұлының дайындауымен кеңес заманында 1972 жылы жарық көрді. Біраз өлеңдері «Үш ғасыр жырлайды» (1964), «Бес ғасыр жырлайды» (1964), «Ай, заман-ай, заман-ай» (1991) және «Жыр мұра» (2001) кітаптарында жарияланды. «Айтыс» атты 2 томдық кітапқа (1988) айтыстары енген. 2005 жылы майлықожатанушы Ә.Оспанұлының жинақтауымен толық дерлік шығармалар жинағы жарыққа шықты. Қазіргі кезде ақынның шығармашылығы қазақ әдебиеті тарихында лайықты бағасын алып, мектеп бағдарламасына енген.
Майлықожа Сұлтанқожаұлының шығармашылық мұрасының танымдық, тәлімдік қырларының бірі – жырларының тарихилығы. Негізі Қазақстанның оңтүстігіндегі Қоқан хандығының озбырлығы мен Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы күрес тақырыбына арналған. Айталық, «Шалқып жатқан елім-ай», «Қабіріңе айтар зарым бар», «Қонысты орыс алғаны», «Заманың кәріп боп кетті», «Қараның өтті хандары», т.б. өлеңдері белгілі бір кезең мен қоғамдық ортаның баянын жырлаған тарихи жырлар. Осы кезеңге қатысты жырлары өлкедегі ұлт-азаттық қозғалыстың әдеби деректері қатарын барынша толықтырады.
Майлықожа мұрасы бүгінде аз жиналған жоқ. Мұны ақын шығармаларын жинай жүріп жариялап, кеңінен танытқан 2005 жылы жарық көрген жыр жинағынан көруге болады (Оспанұлы Ә. Майлықожа, 2005, Алматы. 864-бет). Осы сөз өнерінің сандығындай жыр жинағында ақынның 200-ден астам шығармалары, атап айтқанда: 72 өлеңі, 27 терме толғауы, 20 айтысы, 9 дастаны, 7 мысалы, 61 сықағы, ертегілері, аңыздары, хикаяттары, нақылдары берілген.
 
==Дастандары==
Майлықожа Сұлтанқожаұлы шығыс әдебиетімен танысып қана қоймай, оны қазақ тіліне аудару жұмыстарымен де шұғылданған. Діни қиссалар сюжетіне дастандар жазған. Оның «Зарқұм», «Абдолла бала», «Тотынаманы» жазбалары бар. Тақырыптық тұрғыда бұлардың барлығы ұстаздық-тәрбиелік ойларға құрылып, жоғары адамгершілік қасиеттерді үгіттеуге бағытталған. Кейіпкерлердің қай-қайсысы да не жамандық, не жақсылықты жақтаушылар. Әрдайым жамандық жағы жайрай әшкереленіп, жақсылық үстемдік алып отырады. Оқиғасы қалалы, сауда-саттықты, базар-ошарлы шығыс елдері жағдайында туған шығармалардан алынғаны себепті қала өмірі, қала кәсіпкерлері – дастан туысын анық айқындап тұрады. Әрине, Түркістан, Шымкент, Сайрам секілді қала және қала үлгісіндегі қыстақтары едәуір.
Жырлардың түпкі идеясы сол тұстағы қазақ қоғамына тән шындықтар көрінісін береді. Онда қанағатсыздық, қулық-сұмдық қуалап байлық арттырушылық; әкімдердің қызмет бабын баю мақсатында пайдалануы; үй ішілік қарым-қатынастардағы көлеңкелі жақтар; уәде-сертке тұрақсыздық, т.б. жағымсыз жайттар өзі өмір сүрген заманға тән берілген. Адамның мінез-құлқын түзеу мақсатын көздейтін бұл шығармалар тыңдаушыларына түсінікті, он бір буынды, төрт тармақтан тұратын шумақтарға бөлініп, кәдімгі қара өлең үлгісімен жазылған.
Майлықожа Сұлтанқожаұлы міне осындай мақсатта артына шағын көлемді мысал түріндегі дастандарын қалдырды. Олар негізінен әңгімелеу мәнерінде баяндау тәсілін қолданады. Ал тақырыптары шығыс шығармаларынан, халық ертегілерінен алған, алайда қазақ өмірінің шындығына орайластырып, ақиқатшылдық тұрғыда суреттеген. Кейде қияли қалыптарға да барады. Десе де, қай шығармасын қалай жазса да, ақын өзінің алдына қойған ізгі мұрат-мақсатынан – тәрбиешілік, ақылшылық бағытынан таймайды.
 
==Термелері==
Майлықожа Сұлтанқожаұлының келелі мұрасының бірі – терме. Ол өзінің ақындығымен дүниетану сипатында тәрбиелік мәнге толы ақыл-нақыл сөздерімен танымал. Оның ақыл-нақыл өлеңдерін жазылу тәсілі жағынан да өте ерекше. Тақырыптары да сан алуан болып келеді. Айталық, жақсылық пен жамандық, шындық пен өтірік, адалдық пен арамдық, үлкеннің қартайып, жастың өсетіні, надандық пен білімділік, ұлық пен бұқара қарым-қатынасы, еңбекшілдік пен еріншектік, т.б. Бірақ бұлардың бәрінің тоғысатын тұсы – өзі арман еткен «сегіз қырлы, бір сырлы» жақсы адам тәрбиелеу.
«Ажал бір келмес болсайшы», «Жақсы болсын жұбайың» термелері қаузаған жолдар қазақ қоғамындағы үй ішілік қарым-қатынастар, әке-шеше, аға-іні, ұл-қыз, ағайын-туған жайлары, ерлі-зайыптылар өмірі байымдалып, жақсы мен жаман жарлар мінездемелері беріледі.
Майлықожа шығармаларының ішіндегі әлеуметтік мәні ерекше бір туындысы – «Ұрлықтың түбі қорлық-ты» атты ұзақ терме-толғауы. Ұлы Қазанға дейінгі қазақ өмірінде жалпақ елді егерлендіріп, таусылмас дау, айықпас алакөздік тудырып келген кеселді құбылыс – ұрлық-қарлық болғанына әдебиетімізден де, тарих, экономика ғылымдары саласындағы еңбектерден де көптеген куәліктер табамыз. Бірақ, сол заманда жасап, көзімен көрген уақыт шындығын шынайы айтып қалдырған ақын еңбегі бүгінгі ұрпақтың өткенді тануы үшін таптырмас құрал болатыны да сөзсіз. Бұл өлеңдегі іргелі ой әуелі былайша нобайланады:
 
«Ақылды жігіт адал жүр,
 
Ұрлықты қылып мақтанба!
 
Не-не кәрі қасқырлар
 
Аяғын шалды қақпанға.
 
Ұрлық, өтірік, жалған ант –
 
Мұсылманға жаққан ба?!»
 
Ал «Келінжан, тыңда сөзімді» деп аталатын жырдың атынан-ақ аңғарылып тұрғандай, қазақ тұрмысындағы үй ішілік мәселелерге, ерлі-зайыпты адамдар, ата және бала, аға-іні, апа-қарындас, ағайын-туыс қарым-қатынастарына арналған. Ондағы мақсат алған жар, ерлі-зайыптылық өмір жайы – ақынды әр уақыт толғандырып келген қызықты да қомақты тақырып. Бұл мәселелер ақынның көптеген шығармаларында үнемі көрініс беріп отырған. Мәселен, «Ауыл малы бұралқыда» – «Ерегіспен етпе алыс, Ерлі-зайып араны» деп кеңес берілсе, «Жақсы болсын жұбайың», «Жақсы адам қартайса да» жігіттің өзіне лайық, ақылына сай жақсы жар таңдауын құптап:
 
«Айыбы жоқ, жігіттер,
 
Жақсыны елден таңдағын,
 
Көркімен жақсы болмайды,
 
Байқағын ақыл-саңлағын.
 
Жеңгелері мақтаса –
 
Әжеп болар алмағың.
 
Шешесі қызын мақтаса –
 
Оған, сірә, бармағын.
 
Жақсы болса алғаның –
 
Қоғамды болар жан-жағың,
 
Жаман болса алғаның –
 
Үйіңнен кетпес жанжалың,
 
Бала-шаға отаның –
 
Орнаған бау-шарбағың», - деп («Нақыл», 33-бет) ақыл-кеңес айтылады. Сондай-ақ жақсы жолықпаған зайып жайын да жырға қосып, ондай жардың басты-басты жағымсыз қылығының қатарында: жалқаулық, парықсыздық, настық тәрізді әдет-мінездерді күстаналайды:
 
«Жаман жардың белгісі,
 
Ұйқысына тоймай көп
 
«Шаншулап қаппын ойбай» деп,
 
Көрпені қайта жаптырар,
 
Ұйқыдан көзін ашып ап,
 
Бұрымдарын қасқылап,
 
Шыға сала есіктен,
 
Адамдай істен кешіккен,
 
Жақын жерді қақ қылар», - дейтін жолдарда бейнеленген әйел келбеті кімді де болса кіжіндіретін, шерменділік сурет.
Үй іші мүшелерінің бір-біріне қарым-қатынасы, өзара ілтипат махаббаты баяндалатын «Ажал бір келмес болсайшы» толғауы да мазмұндық тұтастығы тиянақты шығарма. Бірақ қалаған жағдайда бұл тұтастықтың жігін жазып жіберуге болады. Олай еткенде негізгі идея – адамға ажал келмеуі, айналадағылардың мұң тартып, қайғы шекпеуі жөніндегі жарқын пікірі көмескі тартып, көрінбей кетер еді де, ата-ана, ұл мен қыз, аға-іні, ағайын-туған туралы шағын-шағын туындылар пайда болар еді. Алайда ақын нысанасы жол саны жағынан көп, сұлбасы ұзақ жыр жарату болмаған, қайта ұзақ та болса жоғарыдағы негізгі мақсатты – адамның өлетіндігіне байланысты бәрімізді өкінішке қалдыратын ажал келмеуін аңсау сарынын ақырына дейін жырдың құлақ күйі етуді көздеген. Ал «Атамыз Адам пайғамбар», «Ата ананың қадірі», «Жақсы бір адам қартайса», «Атасы жақсы қандайды» адамның тумағы сүндет, өлмегі парыз екенін айтатын бір орайда дүниенің үнемі өзгеріп, ескінің жаңарып, қарттың өлетінін, жастың жетілетін жайын әңімелейді.
 
==Айтыстары==
Майлықожа Сұлтанқожаұлы айтыс өнерінде де өзіндік орнын қалыптастырған суырып салма ақын. Кезегі келгенде заманындағы талай саңлақтарымен сөз қағытып, күш сынасып көрген. Оның айтысқан ақындар арасынан белгілі Мәделіқожа, Құлыншақ ақындарды, қырғыз еліндегі Жаныс ақынды, Айман мен Гүлханым есімді ақын қыздарды, Шерім деген болысты білеміз. Бұлармен бетпе-бет кездескендегі салалы да салдарлы айтыстарды былай қойғанда, белгілі бір істің, оқиғаның орайына қарай туған кішігірім айтыстың, сөз қағысулардың талай мысалдары ел есінде сақталған. М.Әуезовтің «Айтыс ақындары кейде өлі мен тіріні, мал мен адамды, ақын мен домбыраны айтыстырады. Өліп жатқан Ақбала қыз бен Боздақтың айтысы, түйе мен Майлықожаның айтысы, атығай Тоғжан ақынның домбырамен айтысы – барлығы да айтыс жанрының тың түрі болады», дейтін ескертпесіндегі Майлықожаның түйемен айтысын алып қарасақ, ол сол тұстағы күнгей қазақтарының, әсіресе ақынмен қоныстас қоңыраттардың тұрмыс-тіршілігіндегі шындыққа негізделген. Күнкөріс қамы Ташкентпен екі ортаға жүн-жұрқа, сексеуіл көмірі мен тұз тасып, кіре тартқызатыны, бірақ онан түскен түсім күн көруге де жетпейтіні, өзі шаршап-шалдығып, күш-көлігі арып-ашып, кейде жарты жолда қалып қойып әбден әбігерленетіні бас-аяғы үш-ақ ауыз қайым өлеңде баян болған.
 
Майлықожа ақынның сөз қағысуында терең ойлы, шындықты ту еткен бiлiмдi шайыр екенiне көз жеткiземiз. Мысалы, замандасы Құлыншақ ақынның:
 
«Майлы, Майлы дегенмен май болмадың,
 
Жұрттан алып жегенмен бай болмадың» - дегенiне лезде сөз тауып:
 
«Сен Құлыншақ болғалы талай болды,
 
Не құлын, не жабағы тай болмадың!» - деген, Немесе Гүлханым арудың:
 
«Кедейсiң, қызды жылқысы көп бай алады» - деген әзiлiне:
 
«Бибiмiз тегiн қызды күндемейдi,
 
Алдың деп мұны қайдан үндемейдi.
 
Батыр бiр оқ, бай бiр жұт бәрi бекер,
 
Дүниенiң байлығы тiлде дейдi», - деп орнықты, ойлы жауап бердi.
Қырғыздың Асыл деген байының тойында қазақ ақындарын бет қаратпаған Жанысты тарих жолымен жiпсiз байлап:
 
Молдалар кiтап оқып мән айтады,
 
Бiлмесе бекер сөздi неге айтады?
 
«Қыс-асыл әмбиенiң» кiтабында
 
Қырғыздың ата тегiн ит деп айтады! - деп иттей қапқан Жаныc ақынды Жолбарыстай талауы – Майлының мықтылығы.
Бiрде Қасымбек болыстың бәйбiшесi ақынның тартпа желдiгiн қойып «Үш күн күттiк бiздi бiр мақтамадың тартпа желдiгiңмен құрып кеткiр Майлықожа» дегенiне сөз сүлейi:
 
Қазақтың оза шапқан Майлысы едiм,
 
Бұл өлеңiм болмаса қай кiсi едiм,
 
Бес-алты ауыз өлеңдi айтып берiп,
 
Көңiлiн қош қылайын бәйбiшенiң.
 
Жоғалмаса құрысын тартпа желдiк,
 
Бұрын қай ер-тоқымы сай кiсi едiм, - деп елдi риза етiптi.
 
==Дереккөздер==
1. Айтыс. ІІ-том. – Алматы, 1965.
 
2. Оспанұлы Ә. Нақыл. – Алматы, 1972.
 
3. Оспанұлы Ә. Қаратау шайырлары. – Алматы, 1991.
 
4. Майлықожа. Шығармалар. Жинап, зерттеп, жариялай жүріп құрастырған әдебиетші Ә. Оспанұлы. – Алматы, 2005. – 864 бет.
 
5. Бес ғасыр жырлайды. ІІ том. – Алматы, 1984.
 
6. Майлықожа Сұлтанқожаұлы. Шығармалар жинағы. – Алматы: «Ғылым ордасы», 2019. – 534 бет.
 
7. Қазақстан ұлттық энциклопедиясы. 6 том. – Алматы, 2004. – 696 бет.
 
==Деректі фильм==
Майлықожа (деректі фильм). 2015 ж. Режиссері: Қалила Омаров. Өндіріс: Шәкен Айманов атындағы «Қазақфильм» АҚ.