Сахара: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
56-жол:
Сахара аумағында [[мұнай]] мен [[газ]]дың ([[Хасси-Месауд]] кен орнын қоса алғанда Сахара мұнай-газ бассейні), [[темір]] ([[Иджиль]]) және [[мыс]] ([[Акжужт]]) кендерінің бай кен орындары бар. [[Алтын]], [[вольфрам]], [[уран]] және сирек металдардың кен орындары кембрийге дейінгі жертөлемен байланысты.
<big>'''Рельеф'''</big>
[[File:Saharan topographic elements map.png|thumb|Сахара картасы]]
Сахара ландшафты өте алуан түрлі. Оның аумағының көп бөлігін (70% -ке дейін) биіктігі 500 м-ден аспайтын жай сазды сериялар, малтатас аймақтар және тасты үстірттер (хамада) алып жатыр, жағалау маңындағы аудандарда 200 м-ге дейін төмендейді. Тау жоталары Орталық Сахарадағы ең биік болып саналады - Тибесті таулары (Сахарадағы ең биік шың - Эми-Куси жанартауы, 3415 м) және Ахаггар (Тахат тауы, 3003 м). Бұл жерлерде неоген мен антропогендік кезеңдегі белсенді вулканизм іздері бар және терең аңғарлармен (ені 30 км-ге дейін, ұзындығы 400 км-ге дейін) ежелгі өзендердің құрғақ қабаттарымен бөлінеді. Биік таулардың айналасында биіктігі 1000 м-ге дейінгі куеста жоталары және сатылы Адрар-Ифорас үстірттері (728 м-ге дейін), Аир (1900 м-ге дейін), Эннеди (1310 м-ге дейін), Тадемаит және т.б. Жазықтардың айрықша ерекшелігі - бұл шөлді тан, тастарды жабатын қара ферромарганец пленкасы. Сахара үстірттері негізінен Алжирдің Тадемаит үстірті сияқты ауа райының бұзылған жыныстарынан тұрады.
Жазықтардан, үстірттерден және таулардан басқа Сахара көптеген таяз тұзды дренажсыз алаптармен (себхи, шотт және дайлар) және оазистер кездесетін үлкен ойпаттармен сипатталады. Төменгі аудандар - Каттара (-133 м, Сахараның ең төменгі нүктесі), Эль-Файюм, Мельгир (-26 м) және Боделе.
Шұңқырлар мен үлкен вадилермен шектелген, құмды шөлдер (эргтер) мен шағылдар шөл бетінің шамамен 25% құрайды немесе шамамен 2,2 млн км². Ірі құм жинақтамалары: Игиди, Эрг-Шеш, Үлкен Западный Эрг, Үлкен Шығыс Эрг, Эрг-Шебби және т.с.с. жоталар негізінен әлсіз ксерофитті өсімдіктермен біріктірілген, сонымен қатар дөңгелек, жұлдыз тәрізді, көлденең құмыралар мен орақ-пішінді күмбездер; пирамидалы төбелер 150 м биіктікке жетеді, биіктігі 200-300 м-ге дейінгі жоталар бар.Солтүстік және солтүстік-шығыс бөліктердің оңтүстігінде (Аубари, Идехан-Марзук, Тенере, Ливия шөлі) жылжымалы құмдар бар. Кейбір жерлерде құмды құбылыстар байқалады.
[[File:Libya 5210 Wan Caza Luca Galuzzi 2007.jpg|thumb|Wan Caza құм төбелерінде күн батуы. Ливиядағы Феззанның Сахара шөлді аймағы]][[File:Libya 4985 Tadrart Acacus Luca Galuzzi 2007.jpg|thumb|Тадрарт-Акакус таулары, Ливия]]
[[File:24 Kamele ziehen zur Wasserstelle im Ennedi-Gebirge im Tschad.jpg|thumb|Эннеди аймағындағы Гельта, Чад]]
== Дереккөздер ==
| |||