Дигибридті будандастыру: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш «Mendel.png» деген "Gregor_Mendel.jpg" дегенмен алмастырылды. |
ш clean up, replaced: Мендель Заңдары → Мендель заңдылықтары (3) using AWB |
||
20-жол:
Екі және одан көп қарама-қарсы жұп белгілері бойынша [[гетерозигота]]лы екі дараларды будандастырғанда, гендер және олар анықтайтын белгілер бір-бірінен тәуелсіз [[Тұқым қуалау|тұқым қуалайды]] және мүмкін болғанша үйлесімдер түзе алады.
Енді әр жұп белгінің [[тұқым қуалау]] ерекшелігін көрейік. Тұқымның түсі бойынша қарасақ, онда алынған 16 өсімдіктің ішінде сары тұқымды 9 + 3 = 12 бөлікті, ал жасыл тұқымды 3 + 1 = 4 бөлікті құрайды. Сонда сары тұқымды өсімдікпен жасыл тұқымды өсімдіктің ара қатынасы 12:4 немесе 3:1 тең болады. бұл [[моногибридті будандастыру]]дағы белгілердің ажырауын көрсетіп тұр. Егер [[тұқым]]дардың пішіні бойынша алсақ, онда тегіс пішінділері 9+3=12 бөлікті, ал бұдыр пішінділері 3+1=4 бөлікті құрайды. Тұқымның пішіні бойынша белгілер 12:4 немесе 3:1 қатынасында ажырайды. Сонымен дигибридті будандастыруды екі моногибридті будандастырудың көбейтіндісі деп атауға болады. Мысалы, (3 сары: 1 жасыл) х (3 тегіс: 1 бұдыр) = 9 сары, тегіс : 3 сары, бұдыр : 3 жасыл, тегіс : 1 жасыл, бұдыр. [[Мендель]] ашқан бұл құбылыс кейін белгілердің [[Мендель
Осыған сәйкес екінші ұрпақта ата-аналарынан өзгеше жаңа белгілері бар өсімдіктер пайда болады. Мысалы, тұқымы сары, бұдыр (Aabb) және тұқымы жасыл, тегіс (ааВb). Белгілердің бір-бірінен тәуелсіз тұқым қуалау заңына сәйкес, бұл әр хромосомада орналасқан гендердің тәуелсіз алмасуының нәтижесінде түзіледі. Мұның [[Селекциялық теориялар|селекция]] үшін үлкен маңызы бар.
31-жол:
I [[анафаза]]да гомологтік хромосома екіге бөлініп, екі полюске қарай жылжиды. [[Гомологтік хромосомалар]] ажырап екі полюске жылжыған кезде біріне-бірі тәуелсіз еркін комбинацияланады. Жаңа белгілер пайда болады. Екі [[гаплоидті гаметалар]] қосылып, [[ұрықтану]] кезінде [[зигота]]да хромосомалардың диплоидті саны қалпына келеді. Ұрықтану кезінде аналық және аталық гаметалардың қосылуы теорияға сәйкес теңдей жағдайда болады. Ғ<sup>2</sup>-де зиготалардың мүмкін болатын барлық типтері түзіледі. Олардың ара қатынасы будандастыруда көрсетілгендей (9:3:3:1) қатынаста болады.
#'''Дигибридтік будандастыру''' нәтижесінде әр түрлі [[Хромосомалар|хромосомада]] орналасқан [[гендер]] анықтайтын белгілер бір-бірінен тәуелсіз тұқым қуалайды. Бұл — [[Мендель
#Екінші [[ұрпақ]]та ата-аналарынан өзгеше жаңа белгілері бар даралар пайда болады.
#[[Полигибридті будандастыру]]да белгілердің ажырауын [[Пеннет торы]] арқылы көрсету тиімді.<ref>Сартаев А., Гильманов М. С22 Жалпы биология: Жалпы білім беретін мектептің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2006. ISBN 9965-33-634-2</ref>
| |||