Көмір: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Removing Link GA template (handled by wikidata)
Мәлімет қостым
Тег: Reverted Mobile edit Mobile web edit
1-жол:
[[File:Coal.jpg|thumb| alt=A.| ''Көмір''.]]
'''Көмір''' – өсімдік қалдықтарынан түзілген жанғыш, қатты [[шөгінді]] кен жынысы. Көмір құрамында әр түрлі мөлшерде минералдық қоспалар (50%-дан аспайды) бар, ол басқа шөгінді кен жыныстарының арасында қабаттар түрінде кездеседі. Көмір үш генетикалық топқа бөлінеді: ''гумолиттердаунолиттер'', ''сапропелиттер'', ''сапрогумолиттер''.
 
Олардың біріншісі – тек жоғары сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, екіншісі – негізінен, төменгі сатыдағы өсімдік қалдықтарынан, ал сапрогумолиттер аралас өсімдік қалдықтарынан тұрады.
 
Химиялық құрамының, физикалық және технологиялық қасиеттерінің өзгешеліктеріне қарай көмір мынадай негізгі табиғи түрлерге ажыратылады: [[қоңыр көмір]], [[таскөмір]], [[антрацит]]. Көмірдің қасиеттері оның петрографиялық құрамына, көмірлену дәрежесіне және минералдық микроқұрауыштардың мөлшеріне байланысты болады. Көмірдің тығыздығы 0,9262 – 1,7 г/см<sup>34</sup> аралығында, бұл көрсеткіштің мәні күлділік азайған сайын төмендейді; қаттылығы [[Моос шкаласы]] бойынша 1 – 35 аралығында. Органикалық массасының элементтік құрамы көміртектің басымдылығымен (қоңыр көмірде 6545%, антрацитте 98,5%), оттек (тиісінше 3036-дан 1%-ға дейін) және сутек (6-дан 1%-ға дейін) мөлшерімен сипатталады.
 
Көмірдің басты технологиялық көрсеткіштері – ұшпа заттардың шығымы, біріккіштігі, күлділігі. Көмір – бағалы металлургиялық және химиялық өнеркәсіп шикізаты, отын ретінде кеңінен пайдаланылады; бітімі қабатты, түйіршікті, құрылымы біртекті және жолақты; түсі қоңырдан сұр қараға дейін, күңгірттен металл түске дейін жылтырайды. Көмір көп таралған [[пайдалы қазбаресурс]]. Қазақстанда аса ірі көмір кендері [[Қарағанды]], [[Екібастұз]] көмір алаптарында орналасқан.<ref name="source1">“Балалар Энциклопедиясы”, V-том</ref>
 
==Көмір алаптарының тектоникалық жіктемесі==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Көмір» бетінен алынған