Бұғылар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
24-жол:
 
[[Қазақстан]]да бұғы екі тұқымдас тармағына жататын төрт түрі ([[құдыр]], [[елік]], [[марал]], [[бұлан]]) [[Алматы облысы|Алматы]], [[Солтүстік Қазақстан облысы|Солтүстік Қазақстан]], [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан]], [[Ақмола облысы|Ақмола]] облыстарының орманды алқаптарын мекендейді.
 
=== Әлеуметтік мінез-құлық және ұдайы өндіріс ===
 
Кейбір түрлер жалғыз тіршілік етеді, бірақ түрлердің көпшілігі топтарға, табындарға тіршілік етеді, олардың мөлшері түріне және тіршілік ету ортасына байланысты өзгеріп отырады. Көбінесе бұл гаремдік топтар деп аталады, онда бір ер адам бірнеше аналықтар мен күшіктер тобын басқарады, оны басқа қарсылас ерлердің шабуылынан қорғайды. Еркектер арасындағы жұптасу кезеңінде жұптасу құқығы үшін күрес жиі кездеседі. Мұндай ұрыстарда азу тістер мен мүйіздер қарудың қызметін атқарады, оның жылдық өсуі жұптасу маусымына сәйкес келеді. Аумақты белгілеу және туыстарымен сөйлесу үшін бұғылар бастағы, аяқтардағы және зәрдегі бездер бөлетін құпияларды пайдаланады. Тропикалық аймақтарда жұптасу жыл бойына жүруі мүмкін, қоңыржай ендіктерде ол күзде немесе қыста болады. Жүктіліктің ұзақтығы алты айдан тоғыз айға дейін. Ерекшелік - бұл жұптасу жазда болатын еуропалық маралдар, ал ұрықтанған жұмыртқа бірден дами бастай алмайтындығына байланысты жүктілік ұзарады. Күшіктердің саны бір-екіден, кейде төртеуіне дейін жетеді. Балаларынының терісінің түсі жиі дақты болады.<ref>[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%8B%D0%B5 Википедия]</ref>
 
== Таралу аймағы ==
Line 33 ⟶ 29:
 
Бұғылардың көпшілігі орташа немесе ірі денелі, сымбатты келеді. Барлық түрінің дерлік (су бұғысын қоспағанда) еркегінің тармақтанған сүйекті, қуыс мүйізі болады. Ұрғашысында [[мүйіз]] тек солтүстік бұғысында ғана болады. Бұғының мүйіздері жыл сайын қыста немесе көктемде түсіп, қайта өсіп шығады. Өсіп келе жатқан мүйізінің терісінде түгі болады, бірақ ол мүйіздің өсуі тоқтағаннан кейін түсіп қалады. Бұғылар орманда, орманды далада, тундрада, тауда кездеседі. [[Ағаш]], [[бұта]] жапырағын, қабығын, шөптесін өсімдіктерді, [[қына]]ны, [[мүк]]ті, т.б. қорек етеді. Ұрғашылары мамыр – шілде айларында бұзаулайды. Бұғының барлығы дерлік кәсіптік маңызы бар аң. Олардың терісі және етін пайдаланады. Теңбіл [[бұғы]] мен маралдың еркегінің мүйізінен дәрі жасалады.<ref>Қазақ Энциклопедиясы, ||-том</ref>
 
=== Әлеуметтік мінез-құлық және ұдайы өндіріс ===
Кейбір түрлер жалғыз тіршілік етеді, бірақ түрлердің көпшілігі топтарға, табындарға тіршілік етеді, олардың мөлшері түріне және тіршілік ету ортасына байланысты өзгеріп отырады. Көбінесе бұл гаремдік топтар деп аталады, онда бір ер адам бірнеше аналықтар мен күшіктер тобын басқарады, оны басқа қарсылас ерлердің шабуылынан қорғайды. Еркектер арасындағы жұптасу кезеңінде жұптасу құқығы үшін күрес жиі кездеседі. Мұндай ұрыстарда азу тістер мен мүйіздер қарудың қызметін атқарады, оның жылдық өсуі жұптасу маусымына сәйкес келеді. Аумақты белгілеу және туыстарымен сөйлесу үшін бұғылар бастағы, аяқтардағы және зәрдегі бездер бөлетін құпияларды пайдаланады. Тропикалық аймақтарда жұптасу жыл бойына жүруі мүмкін, қоңыржай ендіктерде ол күзде немесе қыста болады. Жүктіліктің ұзақтығы алты айдан тоғыз айға дейін. Ерекшелік - бұл жұптасу жазда болатын еуропалық маралдар, ал ұрықтанған жұмыртқа бірден дами бастай алмайтындығына байланысты жүктілік ұзарады. Күшіктердің саны бір-екіден, кейде төртеуіне дейін жетеді. Балаларынының терісінің түсі жиі дақты болады.<ref>[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%8B%D0%B5 Википедия]</ref>
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
<references/>
 
{{commons|Cervidae}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Бұғылар» бетінен алынған