{{Қорық аймақ | name =АРҚАЙЫМ | image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}} '''Арқайым ''' — орта қола кезеңінен (б.з.б. 2-ші мыңжылдық) сақталған тарих және мәдени ескерткіштер кешені. [[Ресей]] Федерациясындағы Челябі обл-ның Қазақстанға жақын оңт. аймағында, Үлкен Қарағанды және Өтеген өз-дерінің құйылысында орналасқан. Арқайым алқабының атымен аталған. Ескерткіш 1987 ж. ашылды. Содан бері кең көлемді ғыл.-зерт. жұмыстары жүргізілуде. Жанында осы аттас мәдени қорық пен зерттеу орталығы бар. А. қонысы екі шеңберлі жал түрінде салынған, ортасында құрылыс салынбаған төртбұрышты алаң бар. Қоныстың жалпы ауд. 20000 м2м<sup>2</sup>, оның ауд. 8055 м2м<sup>2</sup> бөлігінде археол., ал 14000 м2м<sup>2</sup> аумақта геофиз. зерттеулер жүргізілді. Қорған қабырғаларының қалыңдығы 3-5 м-ге жетеді. Қоныс сыртында тереңд. 1,2-1,5 м, ені 1,5 м ор бар. А-ның негізгі қонысында 70-ке жуық тұрғын үй болған. 30-ға жуығы қазылды. Қыш ыдыстар сынығы, тастан, сүйектен жасалған бұйымдар, мыс және күшәлалы қоладан құйылған жонғыштар, пышақтар, біздер мен алуан түрлі әшекейлер табылды. А-дықтар мал ш-мен, егіншілікпен айналысқан. А. қышының жасалуы Абашев мәдениеті кезінде, Қима мәдениетінің алғашқы кезеңінде, Солт. Қазақстандағы Петров, Алакөл мәдениеттері кезінде жасалған ыдыстарға ұқсайды. Бұдан А-дықтардың ата-тегі бірнеше этник. топтардан құралғанын көруге болады. А. — көлемі, құрылымдық сипаты, ғылыми деректерінің молдығы мен маңыздылығы жағынан тарих, археология ғылымдары үшін маңызды ескерткіш. Әдеб.:
==Әдебиеті== * Аркаим. Исследования. Поиски. Открытия, Чел., 1995; Зданович Г.Б., Аркаим — культурный комплекс эпохи средней бронзы Юж. Зауралья, РА, 1997, N 2.
[[Санат:А]] [[Санат:қазақ ұлттық энциклопедиясыАрхеология]]
