Паратетис мегакөлі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Image frame|content={{Tethys map[[Сурет:Mediterranean Rupelian}}.jpg|width=350thumb|right|200px|caption=[[Рупелия]] дәуіріндегі [[Тетис мұхиты]]ның палеогеографиясы (33.9–28.4 млн жыл бұрын). Қара сызықтар қазіргі жағалау сызықтарын көрсетеді.<ref>{{cite journal |last=Rögl |first=F. |year=1999 |title=Mediterranean and Paratethys. Facts and hypotheses of an Oligocene to Miocene paleogeography (Short Overview) |journal=Geologica Carpathica |volume=50 |issue=4 |pages=339–349 }}</ref>}}]]
 
'''Паратетис мегакөлі''' ({{lang-en|Paratethys megalake}}, кейде '''Паратетис мұхиты''', кейде '''Паратетис теңізі''', немесе жай '''Паратетис''') - жер қыртысындағы [[тектоникалық кесектер]] жылжуына негізделіп, түрлі [[геологиялық дәуірлер]]дегі [[қазынды]]ларға жүргізген анализге сүйеніп болжанған, шамамен 34 млн жыл бұрын қалыптасқан, алғашында Альпі тауының солтүстігіндегі Орталық Еуропадан Арал теңізіне дейінгі аймақты қамтыған мұхит болып, ол ауқымды кезінде "[[Алтай]]дан [[Париж]]ге дейін" жайылып жатқан. Яғни Алтай тауларын бұл мұхиттың батыс жағалауы шайып жатса, келесі бір шеті қиырдағы Париж ойпатын жайлап, [[Атлант мұхиты]]на сұғынып жатқан делінеді.<ref>[http://www.adigea.aif.ru/culture/dontknow/1782 А правда, что Адыгея находится на дне древнего моря?]</ref> Ал, 12 млн жыл бұрын бұл мұхит тарылып, [[Қазақстан]]ың батыс бөлігін, негізінен [[Арал теңізі]]нің, [[Каспий теңізі]]нің және [[Қара теңіз]]дің айналасын қамтыған, сонау [[Аустрия]]ға дейін созылып жатқан әлемдегі ең үлкен таяз көлге айналған.<ref>Dan Valentin Palcu, Irina Stanislavovna Patina, Ionuț Șandric, Sergei Lazarev, Iuliana Vasiliev, Marius Stoica & Wout Krijgsman: Late Miocene megalake regressions in Eurasia https://www.nature.com/articles/s41598-021-91001-z?fbclid=IwAR13dUBTDOjoXWMqJbnuxh2J2mO3_OyIVgSiknCFKdTQlsl79bxnnork1a8</ref>