Картезиандық күмән: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
шӨңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:Descartes2.jpg|thumb|right|250px|Француз ойшылы [[Рене Декарт]]]]
'''Картезиандық күмән''' ({{lang-en|Cartesian doubt}}, кейде '''Декарттық күмән''', кейде '''Картезиандық скептицизм''') — әдіснамалық скептицизмнің бір түрі болып табылады, ол [[Француздар|Француз]] ойшылы [[Рене Декарт]]тың (1596 ж, 31 наурыз - 11 ақпан, 1650 ж) еңбектері мен әдіснамаларына байланысты.<ref name="Scruton">Roger Scruton, [https://books.google.com/books?id=pWlS4lPrcCAC&printsec=frontcover ''Modern Philosophy: An Introduction and Survey''] (London: Penguin Books, 1994).</ref><ref name="Philosophical Glossary">Justin Leiber, ed., ''A Philosophical Glossary'', Philosophy Department, University of Houston, 2001, [http://livros01.livrosgratis.com.br/fo000001.pdf#page=88 p. 88].</ref> Картезиандық күмән кейде "Картезиандық скептицизм", "әдіснамалық күмән", "әдіснамалық скептицизм", "әмбебап күмән", "жүйелі күмән", немесе "[[гипербола]]лық күмән" деп те аталады.
 
Картезиандық күмән - бұл [[философиялық әдіс]] болып, ол өз наным-сенімдерінің ақиқаттығына күмәнданудың (немесе күдіктенудің) жүйелі процессі.<ref>Marmysz, J., ''The Path of Philosophy: Truth, Wonder, and Distress'' (Boston: Cengage (Wadsworth), 2012), [https://books.google.com/books?id=tpHGbM136t0C&pg=PA403 p. 403].</ref> Сондай-ақ, Картезиандық әдіс қазіргі замандық [[ғылыми әдіс]]терінің тамыры санайтындар да көп. Бұл күмән әдісі [[батыс философиясы]]нда Рене Декарт жағынан кеңінен танымал болды, ол өзінің ненің рас екеніне сенімді бола алатынын анықтау үшін барлық сенімдерінің шындығына түбегейлі күмәндануға тырысты. Бұл Декарттың әйгілі «[[Cogito ergo sum]]» ("Ойлаймын, демек бармын") деген тұжырымына негіз болды.