Молекулалық биология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
1-жол:
[[Сурет:RNAi.png|thumb|alt=A.]]
'''Молекулалық биология''' – тіршілік құбылыстарының молекулалық негіздері туралы ғылым; [[генетика]], [[биохимия]] және [[биофизика]] ғылымдарымен тығыз байланысты. Медицина ([[вирусология]], [[иммунология]], [[онкология]], т.б.), а. ш. (жануарлар мен өсімдіктердің тұқым қуалау қасиеттерін белгілі бағытта қадағалай отырып зерттеу) және биотехнология ([[гендік инженерия]], [[клеткалық инженерия]]) салаларының теориялық негізі. Негізгі мақсаты – биологиялық ірі молекулалар (ақуыздар, нуклеин қышқылдары) құрылымын барлық деңгейде зерттеу. [[1953|1953 жылы]] ағылшын ғалымы [[Ф.Крик]] және [[АҚШ]] биологы [[Дж. Уотсон]] [[ДНҚ-]]ныңмакромолекуласыныңның макромолекуласының құрылымының кеңістіктік моделін жасауы – молекулалық биология ғылымының өз алдына жеке ғылым болып қалыптасуына негіз болды.
 
Зерттеушілер молекулалық биологияға тән әдістерді қолданған кезде, олар әдетте генетика және биохимия әдістерімен біріктіріледі. Молекулалық биологияның көп бөлігі сандық сипатқа ие және жақында биоинформатика және есептеу биологиясы сияқты информатика әдістерін қолдану арқылы айтарлықтай жұмыс жасалды.
 
Қазақстанда молекулалық биология саласындағы ғылыми зерттеулер XX ғасырдың 50-жылдарының аяғында Қазақстан Ғылым Академиясының Ботаника институтында басталды. Академик [[М.Айтхожин]]ның басшылығымен [[рибосома]]лардың құрылымы зерттеліп, соның нәтижесінде рибосомалар мен [[рибонуклеопротеид]]тердің(мысалы, вирустар) құрылымында айтарлықтай айырмашылықтар бар екені анықталды. Бұл жаңалық – жануарлар [[клетка]]сының [[цитоплазма]]сында [[информосома]] түрінде болатын ақпараттық [[РНҚ]] ([[аРНҚ]]) бар екенін көрсетті. Молекулалық биология саласындағы зерттеулер, әсіресе, Қазақстан Ғылым Академиясының молекулалық биология және биохимия институты ашылғаннан кейін (1983) дами түсті. Өсімдік клеткасындағы информосомалар, яғни, бос цитоплазмалық, [[полисомды]]-байланысқан және ядролы ақуыздардың (РНҚ-ны қоса) және төменгі молекулалы РНҚ-ның физика-химиялық қасиеттері зерттеліп, олардың өсімдік эмбриогенезі мен дамуы кезінде [[белок биосинтезі]] мен [[биогенез]]ін реттеуге қатысатыны анықталды. Соның нәтижесінде функционалды белсенді әркелкі ([[гетерогалды]]) будан рибосомалары құрастырылды. Бұрын белгісіз болып келген өсімдік клеткаларындағы (қалыпты және стресс жағдайында) зат алмасу процесінің маңызды бөліктеріндегі ([[азот]]ты, [[көмір су|көмір сулы,]] [[фенол]]ды) ферментті кешендердің реттелу механизмі ашылды. Бұл техникалық және астық дақылдарының бағалы шаруашылық белгілерін қалыптастыру бағытының ғылыми негізін салуға мүмкіндік берді. [[Азот алмасу]] кезіндегі маңызды ферменті – [[НАДФ-ГДГ|НАДФ-ГДГ-ны]] ([[никотинамидадениндинуклеотидфосфат-глютаматдегидрогенез]]) активациялаудың жаңа жолы анықталды. Қазақстан өсімдіктерінен жасалынған биологиялық активті заттардың биотехнологиясы жетілдірілді. Қазір республикада молекулалық биология саласы бойынша: геномды құрастыру, экспрессиясы және оның реттелуі, клетканың маңызды полимерлері белок пен [[нуклеин қышқылы]]ның құрылымы мен қызметі, өсімдіктердің гендік инженериясы, молекулалық [[иммунология]] мәселелері зерттелуде.<ref name="source 5">[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>
 
==Сілтемелер==
*[http://kaznu.kz/kz/1331/page Генетика және молекулалық биология кафедрасы]