'''"Салсал"''' — [[дін]]и дастан. Алғаш [[Қазан]] қаласында 1879 ж. жарық көрген (1883, 1888 ж. қайта басылған). Зерттеуші [[М.Жұмашев]] ([[Юмачиков]]) ел аузынан жинап, баспаға әзірлеген. 1906 ж. “Салсал” қайта басылып барлығы (төрт басылымды қоса есептегенде) 23200 данамен тараған. [[А.БайтұрсыновАхмет Байтұрсынұлы]] [[қисса]]ны мазмұнына қарай екі топқа жіктей келе, “дастан [[Алла]]ны ұлықтау, [[ислам]] [[дін]]інің артықшылығын [[халық]]тың көңіліне ұялату мақсатында шығарылған” дейді. “Салсал” дастаны — [[ислам]] [[дін]]інің орнығып, нығаюы жолындағы жорықтарды сипаттайтын туындылардың типтік үлгісі. Шығарманың негізгі идеясы — [[ислам]] дінін насихаттау. [[Қисса]]да [[мифология]]лық, [[фольклор]]лық көне [[сюжет]]тер, мотивтер кездеседі, онда аңыз-әңгімелер де қолданыс тапқан. [[Дастан]]да [[ислам]]да тыйым салынған “сиқыршылық” мотиві, ертегілердегі “барса-келмес” сарыны, т.б. кездеседі. Шығарма кейіпкерлері асқан ерлік, батырлық көрсетеді, [[Мұхаммед пайғамбар]]дың (ғ.с.) күйеу баласы [[Әли]]дің бейнесі алып күш иесі ретінде бәрінен жоғары тұрады. [[Қисса]]ны қағаз бетіне түсірген [[Жұмашев]] [[татар]]дың [[дін]]и [[медресе]]сінде [[білім]] алғандықтан, туындыдан [[татар]] сөздерін молынан кездестіруге болады. Түрік саяхатшысы [[Челеби]]дің айтуынша, Салсал — моншақ шығаратын шеберхананың иесі, аңызға айналған кейіпкер. Аңыз бойынша Салсал жын-перілерден [[Ақкерман]] қамалын тартып алған, кейін соғыста Салсалды [[Мәлік Аштер]] деген кісі өлтірген. Салсалдың сүйектерімен Ақкерман қамалының қабырғасын безендірген деген де аңыз бар. Демек, Салсал [[Шығыс әдебиеті]]нде аты аңызға айналған батыр деуге негіз бар. “Салсал” дастаны [[Қазақстан]] ғылым академиясының Орталық ғылыми кітапхананың қолжазбалар қорында сақтаулы.
