Кете (ру): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Жаңа бетте: Әлімұлы ұрпағында Кете руы бар. Бұл ру туралы алғашқы мәліметтер XII ғасырға қатысты, онда қиданда...
 
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Кете''' – Кіші жүз құрамындағы әлімұлы (қаракесек) тайпасына кіретін ру. Кете руы туралы алғашқы деректер 12 ғ-дан сақталған. [[Қидандар]]ға бағынып, 1120 ж. [[Елюй-Даши]] басшылығымен, Қарахандар әулеті мемлекетіне қарсы жорыққа қатысқан 18 тайпаның бірі кити делінген. [[М.Н. Галкин]] түрікмендердің гоклан тайпасында кета, [[Н.Н. Аристов]] башқұрттарда кете руы кездесетінін айтады. Қазақ ғалымы [[Ә.Нұрмағамбетұлы]]: “Қырғыз халқының батырлар жырында ұшырасатын “кете” сөзінің мағынасы – қымбат та асыл мата атауын білдіреді, тунгус-маньчжур тілдерінде “кэтэ” – көп ұғымында айтылады”, дейді. [[М.Тевкелев]]тің “Қазақ халқының тарихынан материалдар” атты еңбегінде: “Қашқардан оңт.-батысқа қарай [[Алай]] тауының шығыс жақ бөлігін қазіргі уақытта қырғыздың қаракесек және төйт рулары мекендейді. Олар ерте кезден бірге тұрады және өздерінің әңгімелеріне қарағанда – бірге туған туыстар”, – делінген. Кете руы [[Ақкете]] және [[Қаракете]] тармақтарына бөлінеді. Ақкетеден [[Болпыш би]], [[Ебескі, Алтай батырлар, Шернияз ақын]] тараған. Ал Қаракетеден [[Ешнияз сал, Кете Жүсіп, Тұрмағамбет, Омар, Сүйіндік пен Сүйкімбай, Алдашбай, Қуанышбай ақындар, Тоқтаболат, Алтай, Бестібай, Бекмырза, Тұңғышбай, Тайшық, Есетбай билер, Қарақисық, Текей батырлар]] шыққан. Кете руы Қазан төңкерісіне дейін [[Қазалы, Перовскі, Ақтөбе, Қлбішін уезі, Темір уезі, Гурьев уезі, Бөкей ордасын]] қоныстанған. Ұраны – [[Майлыбай]], таңбасы – П, Х.<ref name="source1">Қазақ энциклопедиясы</ref>
Әлімұлы ұрпағында Кете руы бар. Бұл ру туралы алғашқы мәліметтер XII ғасырға қатысты, онда қидандарға бағынышты, 1120 жылы бекзадалары ЕлюйДаши қоластына жиналып, содан соң қараханидтерге қарсы жорықңа қатысқан 18 тайпа арасында кити (һіtі) тайпасы айтылады. Біршама кейініректе, Мүбәрәкшах тізімінде келтірілген тайпалар арасынан біз хита тайпасын көреміз, ол ңазіргі кетелердің атабабасы болуы мумкін. Кете руы туралы келесі ретте Кіші жүз руларының 1748 жылы А. Тевкелев жасаған тізіміпде айтылады. Кете руының этникалық тегін айта келгенде, бұл мәселеде бір пікір жоқ екенін көрсету қажет, Г. ГруммГржимайло олардың тегі аралас, динлиндер мен түріктердің, угрофиндердің (остяктардың) және алтайлықтардың буданы деп санаған. Мүбәрәкшах оларды түріктерге жатқызады. Бізге ертедегі кете (һіtі) тайпасы негізінде түріктер болған тәрізді.
<ref name="source2">[[Толыбеков С.]], Қазақ шежіресі, А., 1992; [[Дайрабаев Т.]], Кете-Шөмекей шежіресі, А., 1995;</ref>
<ref name="source3"> [[Арғынбаев Х., Мұқанов М., Востров В]]., Қазақ шежіресі хақында, А., 2000; [[Мұратбаев Ж.]], Алаштың жұлдызы, А., 2002. </ref>
==Пайдаланылған әдебиет:==
 
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:К]]
[[Санат:Қазақ халқының тарихы]]
 
 
Рудың таңба белгілеріне зерттеушілер назар аудармаған: ол Левшинде де, Гродековта да, Тынышбаевта да жоқ. «Қазақ ССР тарихы жөніндегі материалдарда» ғана ру тармағы қаракетенің таңбасы келтірілген. Ел арасынан жинаған мәліметтер кете руының таңбасын анықтауға мүмкіпдік берді. Ол мынадай белгі . Егер бұл белгілі ру тармағы ңаракетснің екітшті белгісімен салыстырсақ, біз олардың бірдей және тек түрліше ор-иаласқан айқыш сызықты таңба екенін көреміз.
[[Санат:Қазақ рулары]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кете_(ру)» бетінен алынған