Жәңгір-Керей хан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Esen48 (т) өңдемелерінен Орел Карл соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
ш clean up, replaced: {{Kazakh Khans}} → {{Қазақ хандары}} using AWB
52-жол:
| Анасы =
| Жұбайы = Жүзім ханым <br /> Фатима ханым <br /> Салиха ханым
| Балалары = біріншіден 2 бала, екіншісінен 7 бала (соның ішінде [[Сайып Керей хан|Сайып Керей хан]] және [[Ғұбайдолла Жәңгіров|Ғұбайдолла]]
| Қайтыс болған жері =
| Жерленді =
61-жол:
 
==Өмірбаяны==
Әкесі [[Бөкей хан|Бөкей]] [[Еділ]] мен [[Жайық]] арасындағы елін әуелі сұлтандық дәрежеде басқарады да, кейін орыстың қазақ хандықтарын бөлшектеп, әлсірете беру саясатына орай [[1812]] жылы хан атағын алады. Бірақ ол хандықтың қызығын көп көре алмай, [[1815]] жылы қайтыс болады. Хан тағы мұрагерлік жолмен Бөкейдің артында қалған үш баласының үлкеніне берілетін, бірақ оның сыртта (Астрахань губернаторы Андреевскийдің үйінде) оқып жүруіне байланысты, ер жетіп, оң солын жете танығанша билікті Бөкейдің інісі [[Шығай сұлтан]] қолға алады.
 
[[Еуропа]]лық білім алып, орысша тәрбиеленіп, хандықты әкімшілік жағынан басқару тәсілдерін үйреніп келген жас жігіт [[1823]] жылдан бастап билік тізгінін өз қолына алғаннан кейін, патша өкіметінің саясатын бұлжытпай орындап, Батыс [[Қазақстан]]да жүзеге асырушы қуыршақ ханның бірі болады.
78-жол:
''…ханның ықпалымен және жанашырлығымен Ордадағылар білімнің қажеттілігін сезіне бастады. Шәкірттер мен мұғалімдерді ынталандыру үшін марқұм хан ақшасын да, өзінің ынтасы мен ордалықтарға оқу білімнің пайдасы жөнінде түсіндірмек болған ынтасын да аямады. Өзінің сарайында мектеп ашып, 60 адам ислам діні, орыс жазуы және тіл жөнінде дәріс алды. Бұл мектеп сарай маңында осы күнге дейін «[[Жәңгір мектебі]]» деп аталып келді. Ондағы 30 бала Орданың шаруашылық қаржысы есебінен білім алуда.''
 
Кезінде Жәңгірдің өзі де Қазан университетінің кітапханасына [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]], [[Түркі тілдері|түркі]] тілдерінде жазылған маңызды қолжазбаларды сыйға тартады. Оның ағартушылықты таратуға деген еңбегін құрметтеп, [[1844]] жылы [[университет]]тің ғылыми кеңесі Жәңгірді «[[Қазан университеті|Қазан университетінің]]нің құрметті мүшесі» етіп сайлайды. Жәңгір орыс басылымдарын, газет-журналдар, әртүрлі кітаптар алдырып, бай кітапхана қорын жинақтаған. Оның үйіндегі жеке кітапханасында «Северная пчела», «Отечественные записки», «Современник» басылымдары, Шинкелдің «Архитектура XIX ст.», [[Николай Васильевич Гоголь|Гогольдің]] «Мертвые души» кітаптары болған.
 
Жәңгір хан бойында жақсылығы мен жамандығы жарыса өріліп, атқарған ісінен орайына қарай осының екеуі де көрініс беріп тұратын күрделі тұлға. Жақсысын көріп, асқақтатып, аспанға шығармай, жаманын көріп, жатқа санап, жарға итермей, адамгершілікті биік парасаттылықпен тарихи бағасын берер кез енді келді деп білеміз. Қалайда Жәңгір ханның халқымыздың тарихында өзіндік орны бар екені ешқандай дау тудырмаса керек.
89-жол:
{{Суретсіз мақала}}
{{Қазақ хандары}}
{{Kazakh Khans}}
 
{{wikify}}