Жағалбайлы (ру): Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ Тег: Mobile edit Mobile web edit |
Тег: Reverted Mobile edit Mobile web edit |
||
27-жол:
== Шығу тегі ==
Жағалбайлылар арғы шығу тегін тарих бойынша [[Орта жүз]]дегі [[Найман]] тайпасынынан таратылады нақтырақ екі бабадан Өкіреш пен Төлегетайдан.
Жағалбайлы руы [[Найман]]дар сияқты Өкірештен, яғни, [[бұқа]]дан тарап тұр. Шыққан тегі Туран дегенді білдіреді. Манатау - байырғы ата-мекенін білдіретін ұраны. Қарабұқа дегендеріне қарағанда бұл тайпаның көсемдері маңдайында үшбұрышты ақтаңлағы бар мифологиялық қасиетті Қарабұқаны білгендерінен болса керек. Осының дәлелі ретінде біздер қазіргі [[Моңғолия]]дағы Жағалбайлылардың сиыр малына осы Қарабұқаның үшбұрыш таңбасын басатындарын келтіреміз. Бұл таңбаны олар да білместіктен «тұмар» дейді. Бұрышын жоғары қаратып қояды екен. Мифология осылайша қойылған таңбаны «королевское величие», яғни, «патшалық мәртебелілік» деп атайды. Өзбек жерінде қойылған найман Өкіреш шалдың құлпытасында да, бұл таңба үшбұрышымен жоғары қойылған. Яғни, бұл таңба Өкіреш шалдың хандық дәрежесін, сол әулеттің ұрпағы екенін, өр-[[найман]]дығын білдіріп тұр. Неше ғасыр хандық құрған [[Найман]] хандарының шежіреде жасырын іздерінің қалғаны жөнінде «Найман хандары және Шыңғыс хан» атты мақалада айтылған еді.
Ал енді, біздер [[Тоныкөк]] атап кеткен [[Түрік қағанат]]тары заманындағы қолбасшы Танакөктің құлптасында бұл таңба бұрышымен төмен қойылған. Яғни, «қасиетті сиыр ананың ұлы» деген мағына береді. Біздіңше Өкіреш деген сөз. Өздеріңіз білетіндей, Танакөк Түрік қағанаттарында қаған бола алмаған.
Осымен қатар маңғолдағы қазақтардың арасындағы Жағалбайлылар ұсақ малға найманның надандар айтқан «баған», өздері айтқан «аша», анығында «мүйіз» таңбасын басады екен. Бұл «мүйіз» таңба түп-тамырында Осман империясын құрған Каилардың таңбасы болады. ([[Рашид-ад-Дин]]). Осман әулеті дүниежүзі мойындаған монархиялық әулетке жатады. «Алаш» тарихи-зерттеу орталығының келтірген деректерінде наймандар шежіресінде осы Кай әулетінен тарап тұр.
[[Моңғолия]]ның таулы жеріндегі Жағалбайлылар өздерін «Найманбыз» дейді екен. Осымен қатар өзбек наймандары мен ноғай наймандарының құрамында да Жағалбайлы руы бар. Шежіре аңыздары Жағалбайлыны бірде Шеруші мен Төлегетайға қатысты айтса, бірде шеруші Бақат батырға қатысты айтады. Алғашында Жағалбайлыны шеруші Бақат батырдың бір соғыстан кейін тауып алғаны айтылады. «Бақат батыр Наймандардан сатып алған» деп те айтылады. Моңғолиядағы Жағалбайлының жадында Төлегетайдың аты Төлек болып сақталып қалғанына қарағанда, олардың бұған дейін Сыр бойында, Төлегетай найманның арасында жүргендерін білдіреді.
{{stub}}
| |||