Уикипедия

Үкілі Ыбырай: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
→‎Өмірбаяны: Қатені түзедім
Тег: Reverted Mobile edit Mobile web edit
ш Baijumaev (т) өңдемелерінен Kaiyr соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
11-жол:
'''Үкілі Ыбырай Сандыбайұлы''' (шын аты — ''Ыбырай'') ([[1860]], [[Көкшетау облысы]], Володарский ауданы — [[1930]]) — қазақтың [[халық]] сазгері, белгілі [[әнші]] ([[тенор]]) әрі ақын-импровизатор, классикалық халық музыкасының ірі өкілдерінің бірі.
 
'''Ыбырай Сәндібайұлы''' (1860-1930) халық композиторы, әнші(тенор), ақын-импровизатор. 1860 ж. Көкшетау облысында дүниеге келген [[Найман]] тайпасының [[Терістаңбалы (ру)|Терістаңбалы]] болысының шаруасы Сәндібайдың ұлы. Үкілі Ыбырай арабша сауатты болған, әнге, өлеңге құмар, ол қазақтың атақты әнші- ақындарынан (Шөже, Біржан, Ақан сері т.б.) үлгі-өнеге алып, олардың творчестволық дәстүрін бойына сіңірді. Үкілі Ыбырайдың “Гәкку” (4 түрі), “Шалқыма”, “Көкше”, “Желдірме” т.б. 40-қа жуық әндері бар.
 
Оның әндері махаббат сезіміне, мелодиялық көркем сазға толы, терең ойлы болып келеді. Ел арасына кең тараған “Гәкку” әні Үкілі Ыбырай творчествосының шыңы болып табылады. Бұл әнді Е.Брусиловский “Қыз Жібек” операсында (Жібектің негізгі ариясы), ал “Арарай” әнін “Ер Тарғында”(Ақжүністің ариясы) пайдаланды. Ыбырай поэзиясы, тақырыбы жағынан сан- алуан болып, бір саласы жастық дәуренді жырға қосады. “Бір қызық ит жүгіртіп аң ауласа” өлеңі аңшылық, саятшылықты бейнелейді.
 
== Өмірбаяны ==
[[НайманАрғын]] тайпасы [[ТерістаңбалыҚарауыл (ру)руы|ТерістаңбалыҚарауыл]] руының ҚылышҚұрманқожа бұтағынан шыққан. Кедей шаруа отбасында туған.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>Үкілі Ыбырай бала кезінде молдадан оқып, арабша сауатты болған. Жасынан әнге, өлеңге құмар Үкілі Ыбырай қазақтың атақты әнші-ақындарынан ([[Орынбай]], [[Арыстанбай Тобылбайұлы]], [[Шөже Қаржаубайұлы|Шөже]], [[Біржан сал]], [[Ақан Сері|Ақан]], [[Балуан Шолақ]], Тезекбай) үлгі-өнеге алып, олардың шығармашылық дәстүрін бойына сіңірді. Өз заманында әнші-сазгерлігімен аты шыққан Үкілі Ыбырайдың музыкалық мұрасында 40-қа жуық әндер бар.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том</ref>
 
== Шығармалары ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Үкілі_Ыбырай» бетінен алынған