|
#АЙДАУ [[Қортпа]]
[[Сурет:Beluga sturgeon.png|thumb|right|250px|Құртпа (қорытпа) балық]]
[[Сурет:Acipenser fulvescens.jpg|thumb|right|250px|Құртпа (қорытпа) балық (белуга)]]
'''Құртпа балық''' немесе '''Қортпа (→қорытпа) балық''' <ref name ="source2">Рыбы Казахстана, т. 1, А.-А., 1986; Джумалиев М.К., Биоразнообразие животного мира (хордовые), 1 ч., А., 2002.</ref>({{lang-la|Huso huso}}) — [[Бекіретәрізділер|бекірелер тұқымдасына]] жататын ақ балықтың бір түрі, ұзындығы 424 сантиметрге, салмағы 1 тоннаға дейін болады.
[[Каспий теңізі|Каспий]], [[Азов теңізі|Азов]], Адриат, [[Қара теңіз]]де және оларға құятын өзендерде болады. Балық өнеркәсібінде мұның маңызы өте зор.<ref>Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том , Алматы — 1959</ref>
Қортпаның тұмсығы қысқа әрі үшкір, астыңғы ерні ортасынан бөлінген; ұзындығы 380 см, салмағы 350 килограмдай. 1986 жылы сәуірде [[Жайық]] өзенінен ірі Қортпа ұсталған, оның салмағы 867 кг, [[уылдырық|уылдырығы]] 156 кг, 5,69 миллион [[уылдырық]] болған. Жекелеген [[аталық]]тары 9 – 11 (негізінен 12 – 15), [[аналық]]тары 12 – 14 (негізінен 15 – 20) жасында жыныстық жағынан жетіледі. Уылдырығын шашу үшін Жайыққа шілде – қазан және наурыздың соңы, сәуірдің басында өрістейді. Жазда өрістейтіндері қыста терең шұңқырларда қыстайды да, уылдырығын көктем шыға 6 – 12 м тереңдікте су температурасы 7 – 11<sup>0</sup>С-қа жеткенде, ал көктемде өрістейтіндері уылдырығын (2 – 3 млн-дай) 3 – 8 м тереңдікте су температурасы 10 – 15<sup>0</sup>С болғанда тастақты жерлерге (араға бірнеше жыл салып) шашады. Қортпаның бір жастағы шабақтары теңіздегі майда балықтармен (бұзаубас-балықтар, т.б.) қоректенсе, екі жастан соң толық жыртқыштыққа көшеді. Қортпа кәсіптік маңызы бар балық болып саналады. Қортпаны сүйрік балықпен будандастырудан [[бестер]] балығы алынған.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
Ұрғашы балықтары жыныстық сезімін 16-18, ал еркектері 12-14 жасында сезінеді. [[Уылдырық]] шашуы жылда емес, жобамен бес жылда бір-ақ рет. Сақа қорытпалар нағыз жыртқыштар болып саналады.<ref>Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы . Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6</ref>
== Дереккөздер ==
<references/>
{{biology-stub}}
[[Санат:Бекіретәрізділер]]
|
