|
[[Сурет:Sodium.svg|thumb|right|100px|Натрий ''Na'']]
'''Натрий'''(Natrіum), Na – элементтердің периодтық жүйесінің І тобындағы химиялық элемент, атомдық нейтрондары 11, атомдық моллекулласы 22,98977; сілтілік металдарға жатады. Табиғатта тұрақты бір [[изотоп]]ы (23Na) бар. '''Натрий'''-ды алғаш 1807 жылы ағылшын химигі [[Г.Дэви]] (1778 – 1829) күйдіргіш натрийды (NaOH) электролиздеу арқылы бөліп алған. Жер қыртысындағы орташа массалық мөлшері 2,64%. Маңызды минералдары: [[галит]] (тас тұзы) – NaCl, [[мирабилит]] (глаубер тұзы) – Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> 10H•10H<sub>2</sub>O, [[чили селитрасы]] – NaNO<sub>3</sub>, [[криолит]] – Na<sub>3</sub>AlF<sub>6</sub>, [[трона]] – NaHCO<sub>3</sub>Na2CO32H2O•Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>•2H2O. '''Натрий''' жұмсақ, күмістей ақ металл, тығыздығы 0,968 г/см3см<sup>3</sup>, балқу t- 97,83С83°С, қайнау t- 882,9С9°С. Тотығу дәрежесі +1. Қатты '''Натрий''' ауада тез тотығады, сұйық күйінде тұтанады. Сумен өте күшті, оттек, фтор, хлор, күкіртпен белсенді, 200С200°С-та сутекпен, 800 – 900С900°С-та көміртекпен әрекеттеседі. '''Натрий'''-ды парафин мен трансформатор май қоспасында, ылғал және оттектен тазартылған бензин немесе керосинде, аргон немесе азот атмосферасында, сондай-ақ, дәнекерленген шыны ампулада сақтайды. Натрий хлоридіне CaCl2, BaCl2, т.б. қосылған немесе натрий гидроксидіне Na2CO3Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> қосылған (қоспалар NaCl-дың балқу температурасын төмендету үшін қосылады) балқымаларды электролиздеу арқылы алады. '''Натрий''' Na2O2Na<sub>2</sub>O<sub>2</sub>, [[натрийорганик]]алық қосылыстар, NaH алуда, Tі, Zr, Ta өндірісінде тотықсыздандырғыш, бутадиенді [[каучук]] синтезінде [[катализатор]] ретінде, ядролық реакторларда, т.б. қолданылады.
<ref>Қазақ энциклопедиясы, 7 том</ref>
==Сілтемелер==
|
