Майқы би: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Infobox Biography
|subject_name = Майқы би
| image_name =
| image_size =
| image_caption =[[Майқы би]]
| date_of_birth = [[12]] ғ.
| place_of_birth =
| date_of_death = [[13]] ғ.
| deathplace =
| occupation = атақты би, суырып салма [[ақын]]
| nationality = [[Қазақтар|қазақ]]
}}
'''Майқы би''' ([[12 ғ.|12]]—[[13 ғ.|13]] ғғ.) - атақты би, суырып салма [[ақын]]. Энциклопедиялық өдебиеттерде оны "Майқы би", "Байқы", "Байқу" деп те атайды. Әкесі — Ман. Майқы жастайынан [[ақсақ]] болды. Сондықтан да болар Майқы атанғаны және оның 18-атасының да есімі Майқы болған. [[Шыңғыс хан|Шыңғыс ханның]] замандасы әрі кеңесшісі. Ел оны ең беделді адам, [[әулие]] деп те атаған, себебі, ол ел тағдыры мен оқиғаларды болжай білген. Шыңғысханның ұлы Батысқа жорыққа аттанған кезде әскерінің оң қанатын сеніп тапсыратын болған. [[Абай]] Майқы биді 12 бидің санатына қосқан, сонымен бірге ол 1206 жылы Шыңғыс хан моңғолдардың ханы болып сайланған кезде құттықтауға барған 12 ханның бірі көрінеді.
Аңыздар бойынша, ноғайлықтар көшіп, [[Орманбет би]] қайтыс болған соң, Майқы би қазақтарды үш жүзге бөлген екен. "Жүз" деген сөз араб тілінен аударғанда "бөлім" деген мағынаны білдіреді. Үйсіндерді "Ұлы жүз", Қабанүлы Болатқажы бастаған бөлікті "Орта жүз", Алшын бастаған бөлікті "Кіші жүз" деп атады. Ноғай хандарының бірі — Ахметті (Алаша хан) үш жүздің ханы етіп сайлады. Бұл бірлестікке барлық 40 рудың өкілдері енген және әр бөлімге айырма белгісі берілді. Сірө, "Кіші жүзді найза беріп жауға қой, Орта жүзді калам беріп дауға қой, Ұлы жүзді таяқ беріп малға қой" деген мәтел сол кезде шықса керек. Сондай-ақ, барлық 40 рудың өкілдеріне де өзіндік айырма белгілері берілген. Үйсіндерге — "жалау", арғындарға — "көз"... Олар (таңбалар) тасқа қашалып салынды. Бұл тастар тарихта "Майқы таңбасы" (Майқы белгілері) немесе [[Нұра таңбасы|"Нұра таңбасы"]] (Нүра белгілері) деген атпен қалды. Мүның соңғысы жердің атауына байланысты қойылған.
| |||