Социал-демократия: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Bot: Migrating 59 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q121254 (translate me) |
Мақаланың толық және аяқталмаған редакциясы |
||
1-жол:
[[Сурет:Қызыл раушан.png|нобай|Қызыл раушан-социал-демократтардың халықаралық символы.]]
'''Социал-Демократия''' – бұл саяси және экономикалық демократияны қолдайтын социализм шеңберіндегі саяси, әлеуметтік және экономикалық философия. Саяси режим ретінде әлеуметтік демократияны ғалымдар либералды демократиялық мемлекет пен капиталистік аралас және әлеуметтік бағдарланған нарықтық экономика шеңберіндегі әлеуметтік теңдік пен әлеуметтік әділеттілікті алға жылжытудың экономикалық және әлеуметтік шараларын қолдау ретінде сипаттайды. Мұндай модельді жүзеге асыру үшін қолданылатын практикалық іс-шаралар либералды демократия мен қатысу демократиясын міндетті түрде белгілеуді, кірістерді қайта бөлу шараларын, экономиканы қоғамдық мүдделер үшін мемлекеттік реттеуді және әлеуметтік қамсыздандыру ережелерін білдіреді.
Соғыстан кейінгі консенсус кезінде социал-демократиялық партиялардың ұзақ уақыт билік етуінің және олардың Солтүстік және Батыс Еуропадағы әлеуметтік-экономикалық саясатқа әсерінің арқасында әлеуметтік демократия кейнсианизммен, демонополизациямен, скандинавиялық экономикалық модельмен, әлеуметтік либералды парадигмамен, әл-ауқат жағдайымен және елдегі әл-ауқат жағдайымен байланысты болды. Социал-демократия батыстық, жаңа немесе қазіргі заманғы социализмнің немесе ХХІ ғасырдағы социализмнің, сондай-ақ демократиялық социализмнің реформистік қанатының ең көп таралған түрі ретінде сипатталды.
Социализм ұзақ мерзімді мақсат ретінде социал-демократия капитализмді ізгілендіруге және оған демократиялық, эгалитарлық және бірлескен нәтижелерге қол жеткізуге жағдай жасауға тырысады. Ол теңсіздікпен күресуге, аз қамтылған топтардың езгісін жоюға және кедейлікті жоюға бағытталған саясатты ұстанумен, сондай-ақ қарт адамдарға күтім жасау, бала күтімі, жалпыға бірдей білім беру, денсаулық сақтау және қызметкерлерді сақтандыру сияқты қоғамдық әлеуметтік қызметтерді қолдаумен сипатталады. Социал-Демократия көбінесе жұмысшылар қозғалысымен және кәсіподақтармен тығыз байланыста болады, жұмысшылардың мүдделі тараптармен Ұжымдық келіссөздер жүргізу құқығын қолдайды.
Қазіргі әлеуметтік демократияның идеологиясы әлеуметтік либерализмнен біршама солға және демократиялық социализмнен біршама оңға. Демократиялық социалистерден айырмашылығы, социал-демократтар өндіріс құралдарын мәжбүрлеп ұлттандыру қажеттілігін талап етпейді. Әлеуметтік либералдардан айырмашылығы, олар әлеуметтік құрылымның негізі әлі де капиталистік емес, социалистік болуы керек деп санайды.
<ref> Қазақ энциклопедиясы</ref>
= Пайдаланған сілтеме =
<references/>
| |||