Натрий: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Химиялық элемент|тип=Химиялық элемент|тығыздық=0,971|Дебай температурасы=150|тор параметрлері=4,2820|тор құрылымы=кубтық көлемдік центрленген|молярлық көлем=23,7|жылусыйымдылығы=28,23|булану жылуы=97,9|балқу жылуы=2,64|қайнау температурасы=1156,1 К; 882,95 °C|балқу температурасы=370,96 К; 97,81 °C|электродты потенциал=-2,71 В|иондалу энергиясы 1=495,6(5,14)|тотығу дәрежелері=−1 ([[Алкалидтар|алкалид]])<ref name="G&E">{{Greenwood&Earnshaw|pages=27—28}}</ref>; 0; '''+1''' (ең жиі)|Электродты потенциал=-2,71 В|нөмірі=11|электртерістілігі=0,93|ион радиусы=97 (+1e)|ковалентті радиус=154|конфигурация=[Ne] 3s<sup>1</sup>,<br> 1s<sup>2</sup>2s<sup>2</sup>2p<sup>6</sup>3s<sup>1</sup>|атом радиусы=190|атомдық масса=22.98976928|сыртқы түрі=Күміс-ақ жұмсақ металл|атауы=Натрий / Natrium (Na)|сурет=Na (Sodium).jpg|символ=Na|асты=[[Калий|K]]|үсті=[[Литий|Li]]|жылуөткізгіштік=142,0}}[[Сурет:Sodium.svg|thumb|right|100px|Натрий ''Na'']]
[[Сурет:Sodium.svg|thumb|right|100px|Натрий ''Na'']]
'''Натрий''' ([[Латын тілі|лат]]. ''Natrіum''), Na элементтердің периодтық жүйесінің І тобындағы химиялық элемент, атомдық нейтрондары 11, атомдық моллекулласы 22,98977; сілтілік металдарға жатады. Табиғатта тұрақты бір [[изотоп]]ы (23Na) бар. '''

Натрий'''-ды алғаш 1807 жылы ағылшын химигі [[Г.Дэви]] (1778 – 1829) күйдіргіш натрийды (NaOH) электролиздеу арқылы бөліп алған. Жер қыртысындағы орташа массалық мөлшері 2,64%. Маңызды минералдары: [[галит]] (тас тұзы) – NaCl, [[мирабилит]] (глаубер тұзы) – Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>•10H<sub>2</sub>O, [[чили селитрасы]] – NaNO<sub>3</sub>, [[криолит]] – Na<sub>3</sub>AlF<sub>6</sub>, [[трона]] – NaHCO<sub>3</sub>•Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>•2H2O. '''

Натрий''' жұмсақ, күмістей ақ металл, тығыздығы 0,968 г/см<sup>3</sup>, балқу - 97,83°С, қайнау - 882,9°С. Тотығу дәрежесі +1. Қатты '''Натрий''' ауада тез тотығады, сұйық күйінде тұтанады. Сумен өте күшті, оттек, фтор, хлор, күкіртпен белсенді, 200°С-та сутекпен, 800 – 900°С-та көміртекпен әрекеттеседі. '''Натрий'''-ды парафин мен трансформатор май қоспасында, ылғал және оттектен тазартылған бензин немесе керосинде, аргон немесе азот атмосферасында, сондай-ақ, дәнекерленген шыны ампулада сақтайды.

Натрий хлоридіне CaCl2, BaCl2, т.б. қосылған немесе натрий гидроксидіне Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub> қосылған (қоспалар NaCl-дың балқу температурасын төмендету үшін қосылады) балқымаларды электролиздеу арқылы алады. '''Натрий''' Na<sub>2</sub>O<sub>2</sub>, [[натрийорганик]]алық қосылыстар, NaH алуда, Tі, Zr, Ta өндірісінде тотықсыздандырғыш, бутадиенді [[каучук]] синтезінде [[катализатор]] ретінде, ядролық реакторларда, т.б. қолданылады.
 
{{Менделеевтің периодтық кестесі}}
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Натрий» бетінен алынған