Мырыш: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш Сілтеме атом массасы Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit Кеңейтілген мобильді өңдеу |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Химиялық элемент|нөмірі=30|қб қысымы 1=610|булану жылуы=114,8|жылусыйымдылығы=25,4|молярлық көлем=9,2|тор құрылымы=алтыбұрышты|Тор құрылымы=алтыбұрышты|тор параметрлері=a=2,6648 c=4,9468|c/a қатынас=1,856|Дебай температурасы=234|жылуөткізгіштік=116|қб қысымы 10=670|қайнау температурасы=906,2 °C|қб қысымы 100=750|қб қысымы 1 k=852|қб қысымы 10 k=990|қб қысымы 100 k=1179|Юнг модульі=108|жылжу модульі=43|Пуассон коэффициенті=0.25|Моос қаттылығы=2.5|Бринеллий қаттылығы=327–412|CAS тіркелу нөмірі=7440-66-6|балқу жылуы=7,28|балқу температурасы=419,6 °C|асты=[[Кадмий|Cd]]|атом радиусы=138|символ=Zn|сыртқы түрі=сынғыш металл көкшіл-ақ түсті|атауы=Мырыш|топ=12|период=4|блок=d|атомдық масса=65.38(2)|конфигурация=[Ar] 3d<sup>10</sup> 4s<sup>2</sup>|электрондық қабықшасы=2, 8, 18, 2|ковалентті радиус=122±4|фаза=Қатты дене|Ван-дер-Ваальс радиусы=139|ион радиусы=(+2e) 74|электртерістілігі=1,65|электродты потенциал=-0,76 В|Электродты потенциал=-0,76 В|тотығу дәрежелері=0; +2|иондалу энергиясы 1=906.4|иондалу энергиясы 2=1733.3|иондалу энергиясы 3=3833|тығыздық=7,133|сурет=Zinc fragment sublimed and 1cm3 cube.jpg}}[[Сурет:Zinc.svg|thumb|left|122x122px|Мырыш ''Zn'']]
'''Мырыш''' ([[Латын тілі|латын]]. ''Zincum''; '''Zn''') — элементтердің периодты жүйесінің II-тобындағы химиялық элемент, асыл металдардың бірі. Реттік нөмірі 30, [[Атомдық масса|атом массасы]] 65,39.<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref> Мырыш ерте заманда жез түрінде белгілі болған, таза түрі 16 ғасырда алынған. Жер қыртысындағы массасы бойынша мөлш. 8,3{{E|-3}}%. Ол полиметалды сульфид кендерінің құрамында кездеседі.
Негізгі минералдары: сфалерит (мырыш алдамышы) және вюрцит, смитсонит, каламин, цинкит. Мырыш гексагональды тығыз қапталған торы бар күміс түсті ақ металл, тығызд. 7,133 г/см<sup>3</sup>, балқу t 419,5°С, қайнау t 906°С. Тотығу дәрежесі +2. Ылғал ауада және суда 200°С-қа дейін тұрақты, тотығуға гидроксикарбонатты беттік пленкасы кедергі жасайды; қышқылдар және сілтілермен, [[аммиак]] және аммоний тұздарымен, ылғал күйіндегі Cl<sub>2</sub>, Br<sub>2</sub>-мен, қыздырғанда О<sub>2</sub>-мен әрекеттеседі.
Құрамында М. бар концентраттарды күйдіріп, әрі қарай алынған күйдіргіні Н<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>-пен сілтісіздендіру және ZnSO<sub>4</sub> ерітіндісінен Мырышты электрлік тұндыру арқылы алынады. Мырыш жез, нейзильбер, томпак, тағы басқа қорытпалардың құраушысы; болат және шойынды мырыштау үшін (бұл кезде коррозияға қарсы қаптама түзіледі), ұшақтар мен автомобильдердің майда бөлшектерін, химиялық ток көздерінің электродтарын жасауда, [[күміс]] пен [[алтын]]ды қорғасыннан бөлуде қолданылады.
==Жіктелуі==
| |||