Моңғол тілі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Хаарах- жабылу, Моңғолша хаагдах деп айтылады. Және де Халха емес - қалқа деп жазылған дұрыс.
1-жол:
[[Сурет:Monggol ulus.svg|thumb|Дәстүрлі моңғол жазуы]]
'''Моңғол тілі''', қалқа ''тілі''
({{lang|khk-Cyrl|монгол хэл}}; [[Сурет:Monggol kele.svg|17px]] {''mongɣol xele''} ) — моңғол халқының тілі. Моңғол тілінде [[Моңғолия]], [[Қытай]]дың Ішкі Моңғолия автономиясы мен [[Ганьсу]], [[Цинхай]], [[Хэйлунцзян]], [[Синин]], [[Шыңжаң]] өлкелерінде тұратын жергілікті халық сөйлейді. Моңғол тілі [[бурят]], [[қалмақ]] тілдеріне жақын. Ол бірнеше жергілікті ерекшеліктерге ажыратылады: шығыс диалектісіне [[хорчин]], [[харачин]], [[арухорчин]] говорлары; орталық диалектіге қалқа, чахар, ордос; батыс диалектісіне [[амашан]], [[эдзин]], [[кукунор]] говорлары жатады. Әдеби тілі қалқа диалектісі негізінде қалыптасқан. Көне жазба ескерткіштері сақталғанымен, Моңғол тілі ұлт тілі ретінде 14 – 16 ғасырларда қалыптаса бастады. Моңғол тілінің [[фонетика]]сында сингармонизм заңы орын алған, ң, дж, дз дыбыстары н, ж, з әріптерімен таңбаланады, б, в дыбыстары байырғы сөздерде бір дыбыстың нұсқалары болып табылады. Л, р дыбыстары сөз басында келмейді, к, п, ф фонемалары өзге тілден енген сөздерде ғана кездеседі. Дауысты дыбыстары қысқа және созылыңқы келеді (харах-қарау, көру, хаагдах-жабылу). Моңғол тілі лексикасында көне түркі, маньчжур, тибет, санскрит, қытай тілдерінен енген сөздер жиі кездеседі. Қазіргі тілінде орыс сөздері көбірек. Моңғол жазуы 1942 жылдан кириллкирил әліпбиіне негізделді.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев — Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, XI том 27 бет.</ref> Алфабиті 35 әріптен тұрады. Дауысты 13, дауыссыз 20 , дыбыс белгіленбейтін 2 әріп бар.
 
== Дереккөздер ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Моңғол_тілі» бетінен алынған