[[НайманАрғын]] тайпасы [[ТерістаңбалыҚарауыл руы|Қарауыл]] руының ҰлатемірҚұрманқожа бұтағынан шыққан. Кедей шаруа отбасында туған.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>Үкілі Ыбырай бала кезінде молдадан оқып, арабша сауатты болған. Жасынан әнге, өлеңге құмар Үкілі Ыбырай қазақтың атақты әнші-ақындарынан ([[Орынбай]], [[Арыстанбай Тобылбайұлы]], [[Шөже Қаржаубайұлы|Шөже]], [[Біржан сал]], [[Ақан Сері|Ақан]], [[Балуан Шолақ]], Тезекбай) үлгі-өнеге алып, олардың шығармашылық дәстүрін бойына сіңірді. Өз заманында әнші-сазгерлігімен аты шыққан Үкілі Ыбырайдың музыкалық мұрасында 40-қа жуық әндер бар.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том</ref>
