Пи (сан): Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
«Pi_monumentum.jpg» дегенді аластады, бұны Ортаққордың қатысушысы Jcb жойған, себебі: per [[:c:Commons:Deletion r
ш Визуалды дұрыстау, қосымша ақпарат.
3-жол:
Бұл сан [[иррационал сан|иррационал]] және [[трансцендентті сан|трансцендентті]] болып табылады.
 
Пи саны— шеңбер ұзындығының оның диаметріне қатынасын көрсететін және математикада белгілі бір иррационал санды белгілеу үшін қолданылатын грек әрпі. Бұл белгілеуді алғаш рет 1706 ж. ағылшын математигі У.Джонс (1675 — 1749) пайдаланғанымен, жаппай қолданысқа 1736 ж. Л.Эйлердің (1707 — 83) еңбегінен кейін ғана ене бастады. Кез келген иррационал сандар сияқты Пи саны да шектеусіз периодты емес ондық бөлшек түрінде жазылады: <math>\pi</math>=3,141 592 653 589 793 238 462 643 383 279 502 884 197 169 399 375 105 820 974 944 592 307 816 406 286
 
 
Пи саны— шеңбер ұзындығының оның диаметріне қатынасын көрсететін және математикада белгілі бір иррационал санды белгілеу үшін қолданылатын грек әрпі. Бұл белгілеуді алғаш рет 1706 ж. ағылшын математигі У.Джонс (1675 — 1749) пайдаланғанымен, жаппай қолданысқа 1736 ж. Л.Эйлердің (1707 — 83) еңбегінен кейін ғана ене бастады. Кез келген иррационал сандар сияқты Пи саны да шектеусіз периодты емес ондық бөлшек түрінде жазылады: <math>\pi</math>=3,141 592 653 589 793 238 462 643 …
 
Ерте замандардан бастап дөңгелек пен шеңберге қатысты практик. есептеулер рационал сандардың көмегімен <math>\pi</math>-дің жуық мәнін іздеудің қажеттілігін туғызды. [[Ежелгі Египет]]те (б.з.б. 2-мыңжылдықта) дөңгелек ауданын есептеу кезінде <math>\pi</math>-дің шамамен 3-ке тең мәні немесе дәлірек тең мәні қолданылған. [[Архимед]] (б.з.б. 3 ғ.) іштей және сырттай сызылған көпбұрышы бар шеңберлерді салыстыра отырып, <math>\pi</math>-дің дәл мәні және сандарының аралығында екенін тапқан (бұл жуықтаулар қазіргі кезде де үлкен дәлдікті қажет етпейтін есептеулерде қолданылып келеді). 5 ғасырдың 2-жартысында қытай математигі Цзу Чун-чжи <math>\pi</math>-дің 3,1415927-ге тең жуық мәнін тапқан, бұл мән ұзақ уақыттан кейін Еуропада да табылды (16 ғасырда); бұл жуықтаудың тек 7-ондық таңбасында ғана қателік бар. <math>\pi</math>-дің дәлірек жуық мәнін табу жұмыстары жалғасып, Ғийас әд-Дин ибн Масуд Жәмшид әл-Кәши Пи санының 17 ондық таңбасын, ал голланд математигі Лудольф ван Цейлен (1540 — 1610) 32 ондық таңбасын тапқан. 1962 ж. Пи санының жүз мың ондық таңбасы электрондық есептеуіш машинаның көмегімен табылды. Пи саны түрлі геометриялық есептеулермен қатар, арифметикалық тізбектердің шегін табуда, Эйлер формуласында, т.б. кездеседі.
 
18 ғасырдың аяғында И.Ламберт (1728 — 77) пен А.Лежандр (1752 — 1833) <math>\pi</math>-дің иррационал сан екенін айтса, 1882 ж. Ф.Линдеман (1852 — 1939) трансцендент сан екенін дәлелдеген.<ref name="source1">«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VII том</ref>
 
== Есептеу, бағалау ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Пи_(сан)» бетінен алынған