Таяу Шығыс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
AlibiKazken (талқылау | үлесі) |
AlibiKazken (талқылау | үлесі) |
||
28-жол:
== Халқы ==
Аймақтағы ең ірі этникалық топтар — [[арабтар]], [[күрдтер]], [[парсылар]], [[түріктер]], [[әзірбайжандар]] және [[армяндар]].
Таяу Шығысты бұрыннан мекен етіп жатқан өзге этникалық топтарға: амазигтер, берберлер, [[арамейлер]], [[ассириялықтар]], балучи, копт, [[Кипр|киприоттар]], [[друздар]], гиляктар, [[гректер]], [[еврейлер]], лазалар, луралар, мандейлер, марониттер, мазандерандар, Мхаллами, навар, понтикалық гректер, рум, самариялықтар, шабактар, талыши, таталар және зазалар жатады.
Диаспоралар: [[албандар]], [[Бенгал тілі|бенгалдар]], [[Ұлыбритания|британдықтар]], [[босниялықтар]], [[қытайлар]], черкестер, [[Қырым татарлары]], [[филиппиндер]], [[француздар]], [[үндістер]], [[Индонезия|индонезиялықтар]], итальяндықтар, [[малайлар]], [[Пәкістан|пәкістандықтар]], [[пуштундар]], [[Пенджабдықтар|пенджабтықтар]], [[сығандар]], [[түрікмендер]].
=== Тілдер ===
Сөйлеушілер саны бойынша алты жетекші тіл — [[Араб тілі|араб]], [[Парсы тілі|парсы]], [[Түрік тілі|түрік]], [[Күрд тілі|күрд]], [[Иврит тілі|иврит]] және [[Грек тілі|грек]] тілдері. Араб және иврит тілдері афро-азиялық тілдер отбасын білдіреді. Парсы, күрд және грек тілдері [[Үнді-Еуропа тілдерi|үнді-еуропалық тілдер отбасына]] жатады. Түрік тілі [[Түркі тілдері|түркі тілдер отбасына]] жатады. Олардан басқа, Таяу Шығыста шамамен 20 тіл кең таралған.
* [[Араб тілі]] — Таяу Шығыстағы ең көп таралған тіл. Семит тілдер тобына кіретін тағы бір тіл — [[Арамей жазуы|арамей тілінде]] негізінен [[ассириялықтар]] мен мандейлер сөйлейді. Мысырда сива тілінде сөйлейтін оазистық берберлер бар.
* [[Парсы тілі
* [[Түрік тілі|Түрік тілінің]] таралуы негізінен Түркиямен шектеледі. Ол [[Алтай тілдері|алтай тілдерінің]] [[Түркі тілдері|түркі тілдері бұтағына]] жатады.
▲Парсы тілі-ең көп таралған екінші тіл. Ол Иранда және көрші елдердің кейбір шекаралас аудандарында қолданылады. Ол [[Үнді-Еуропа тілдерi|үнді-еуропалық тілдер отбасының]] үнді-иран бұтағына жатады. Аймақта қолданылатын басқа иран тілдеріне [[Пушту тілі|пушту]], күрд диалектілері, семмани, луриш және т. б. кіреді.
* [[Грек тілі]] — Кипрдің екі ресми тілінің бірі және елдің негізгі тілі. ХХ ғасырға дейін ол Кіші Азияда және Мысырда кеңінен таралған еді.
* [[Ағылшын тілі]] — Таяу Шығыс елдерінде екінші тіл ретінде кеңінен қолданылады. Сонымен қатар, кейбір Әмірліктердегі негізгі тіл болып табылады. Израильдегі ағылшынтілді елдерден (Ұлыбритания, АҚШ, Австралия) көшіп келген еврей иммигранттарының арасында да таралған.
* [[Француз тілі]]
▲Еврей-Израильдің екі ресми тілінің бірі, екіншісі-араб. Еврей тілінде Израиль халқының 80% - дан астамы сөйлейді және қолданады, қалған 20% - ы араб тілін қолданады.
* Аймақта [[Армян тілі|армян тілінде]] сөйлейтіндерді де кездестіруге болады. [[Грузин тілі|Грузин тілінде]] грузин диаспорасы сөйлейді.▼
* КСРО-ның ыдырауынан кейін басталған эмиграцияға байланысты, Израиль халқының едәуір бөлігі [[Орыс тілі|орыс тілінде]] сөйлейді. Орыс тілі бүгінде Израильдің бейресми тіл.
* Таяу Шығыстағы ең ірі [[Румын тілі|румын тілді]] қауымдастық Израильде орналасқан, онда 1995 жылы халықтың 5% - ы румын тілінде
* [[Бенгал тілі|Бенгал]], [[хинди]] және [[урду]] тілдерінде Пәкістан, Бангладеш және Үндістаннан келген көптеген иммигранттар сөйлейді.
▲Француз тілі Ливанның көптеген мемлекеттік мекемелері мен бұқаралық ақпарат құралдарында оқытылады және қолданылады, сонымен қатар Египет пен Сирияның кейбір бастауыш және орта мектептерінде оқытылады. Негізінен Еуропада сөйлейтін Мальта, семит тілін Мысырдағы франко-Мальта диаспорасы да қолданады. Сонымен қатар, француз еврейлерінің Израильге кеңінен көшіп келуіне байланысты, бұл шамамен 200 000 Израиль еврейлерінің Ана тілі.
▲Аймақта армян тілінде сөйлейтіндерді де кездестіруге болады. Грузин тілінде грузин диаспорасы сөйлейді.
▲Таяу Шығыстағы ең ірі румын тілді қауымдастық Израильде орналасқан, онда 1995 жылы халықтың 5% - ы румын тілінде сөйлейді.[Ескерту 2] [51] [52]
== Дереккөздер ==
| |||