Жасыл түс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
19-жол:
 
== Ислам дініндегі символикасы ==
Жасыл түстің символикалық мән-мағынасын қазақ халқының мақал-мәтелдері мен [[Мұхаммед]] Пайғамбардың хадистерінен табуға болады.[[Мұхаммед]] Пайғамбардың хадистерінде түр-түстің айрықша мағыналары бар. Ислам мәдениетін зерттеген көрнекті ғалым Фуад Көпрүлү Ислам мәдениетіндегі түстер символикасы жайындағы еңбегінде: «Жалаулардағы, киім-кешектердегі, нақыштардағы және шатырлардағы, қысқасы, осы сынды биліктің белгісіне айналған нәрселерде түр-түстердің үлкен маңызы мен символы бар. Көне дәуірлерден, яғни ең алғаш құрылған мемлекеттердегі осы түстердің маңыздылығын орта ғасыр дәуіріндегі Ислам және Түрік мемлекеттерінен де жалпылама көріп отырмыз. Аббаситтердің жалаулары мен киімдерінде қара түсті бояуды өздерінің белгісі етіп алғаны, тіпті сунни мемлекеттерде де осы түстің маңыздылығына орын берілгені белгілі. Ал шиғалық Фатимиттер халифалығы бұған қарама-қарсы ұғымда ақтүсті өздерінің ұраны етіп алып, өздерін пайғамбар әулетінен екенін білдіру үшін осы түсті қадір тұтқанқын білеміз», – дейді .<ref>(Köprülü M.F., Barthold W. İslam Medeniyeti Tarihi. – Ankara, 1963. – 365 бет).</ref> Демек Ислам мәдениетінің дәстүрінде [[Мұхаммед]] Пайғамбардыңпайғамбардың түр-түстерге де өз ықпалын тигізгенін көруге болады.
 
Адам баласының жаратылысы жайында айтылған хадисте үш түрлі түстің символикасына ишара етілген. Хадисте: «Расында, Адам (ата) үш түрлі топырақтан жаратылды: [[Қара түс|қара]], [[ақ]] және жасыл», – деген .<ref>(Мухаммад ибн Сағд ибн Маниғ Әбу Абдуллаһ әл-Басри Әз-Зуһри. Ат-табақату әл-Кубра. Тексерген Ихсан Аббас. – Бейрут: Дәр ас-Садр, 1968. – Т. 1. – 506 бет).</ref>
 
Халық түсінігінде жасыл түстің қазіргі кезде жастықтың, тазалықтың, сұлулықтың және табиғатты ерекше жасылдығымен баулитын көктем мезгілінің бейнесін сипаттап отырғаны баршаға мәлім. Алайда түр-түсті зерттеуші ғалымдар жасыл түстің көк түстен кейін пайда болғанын алға тартады.
27-жол:
Ғалымдар Ә.Қайдаров, З.Ахтамбердиева және Б.Өмірбековтің1992 жылы Алматыдағы «Ана тілі» баспасынан жарық көрген «Түр-түстердің тілдегі көрінісі» кітабында: «Өсімдік дүниесіне байланысты түр-түс атауларынан көбіне-көп қолданылатыны бірінші орында қара түс, екінші орында ақ түс, үшінші орында көк түс екен. Одан кейінгі орындарды қызыл, боз түстер алады. Өсімдік дүниесі болғандықтан біздің көбірек күткеніміз, әрине жасыл түс еді. Алайда іс жүзінде олай болмай шықты: жасыл орман, жасыл желек деген бірнеше тіркестерден басқасын біз кездестіре алмадық. Оның себебі ертедегі түркі тайпаларының да, жасыл түсті көк түстен ажырата алмайтын дальтоник болуына, осыған орай «жасыл» атауының «көк» атауынан әлдеқайда кейін пайда болуына байланысты болса керек», – дейді.
 
Алайда [[Құран]] кітабында және [[Мұхаммед]] Пайғамбардыңпайғамбардың хадистерінде кездесетін жасыл түсі өзге түстерге қарағанда ерекше бағаланады. Өйткені жасыл түс – Ислам дінінің символы. Құран аятында: '''«'''Үстерінде жұқа және қалың жібектен жасыл түсті киімдер бар» («Инсан» сүресі, 21-аят), – деп жәннаттағы киім түсінің де жасыл болатынын баяндайды.
 
Жасыл түстің символы хадистерде де, Ислам шариғатында да, сонымен қатар барша мұсылман әлемінде жоғары тұратыны әлі күнге дейін өз жалғасын табуда. Бұған Қазақстандағы және өзге де елдердегі мешіттердің күмбезі мен мешіт ішіндегі жайнамаздардың жасыл түсті екенін көптеп кездестіруге болады. Мәдина қаласындағы [[Мұхаммед]] Пайғамбардың жерленген жерінің күмбезі де жасыл түске боялған.<ref>https://www.muftyat.kz/kk/articles/edification/2021-12-21/38371-zhasyl-tus-islam-dininin-simvoly/</ref> 
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Жасыл_түс» бетінен алынған