Графит: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Kyrmyzy gul (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[File:GraphiteUSGOV.jpg|right|thumb|250px|Графит]]
'''Графит'''<ref> Қазак тілі терминдерінің салалык ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының л а у р е а т ы А.Қ.Құсайынов — Алматы: "Мектеп" баспасы" Ж А Қ , 2003. — 248 бет.
SВN 5-7667-8188-1SВN 9965-16-512-2</ref> – [[минерал]], көміртектің (С) [[Жер]] қыртысында ең жиі кездесетін әрі тұрақты гексагондық полиморфтық түрі. Гексогональдік сингонияда кристалданады. Табиғатта кристалы жетілген графит (''грекше grapho – жазамын'') сирек ұшырайды, көбінесе, қабыршақ, түйіршік, кейде домалақ [[агрегат]]тар күйінде кездеседі.
*Түсі қара, сұр, қара сұр, ұстағанда май сияқты, қолға жұғады, металдай жылтыр.
*Қаттылығы 1, ал қабат ішінде 5,5 және одан артық, меншікті салмағы 2,2 г/см<sup>3</sup>.
*Балқу температурасы 3850Ғ50<sup>0</sup>С.
*Электр тогын, жылуды жақсы өткізеді.
*Қышқылға төзімді, жоғары температурада ғана тотығады. Отқа берік, балқыған металға салса еріп, амфотерлік қасиеті бар оксидтер түзеді, балқыған [[селитрада]] жанады. Жеңіл өңделеді, жұмсақ, майысқыш.
*[[Нейтрон]] сәулесімен әсер еткенде графиттің [[электр]] тогын өткізгіштігі, майысқыштығы, қаттылығы артады, ал жылу өткізгіштігі күрт төмендейді.
*Құрылымы жағынан графит айқын кристалды, жасырын кристалды және [[графитоидтар]] болып бөлінеді.
== Алыну жолдары==
*Графит, негізінен, құрамында [[битумды]] зат бар саздардың қатты метаморфтануға шалынуынан түзілген кристалды тақтатастардан алынады. Олардағы графит мөлшері 20%-ға жетеді, кейде одан да асады. Кентастағы графит қабыршағы флотация әдісімен ажыратылады.
*Графитті жасанды жолмен де алуға болады. Электр пешінде 2200<sup>0</sup>С-тан астам қыздырғанда тас көмір ([[антрацит]]) графитке айналады. [[Домна пештерінде]] балқыған шойынды баяу салқындатқанда графит алынады, оны домналық графит деп атайды; карбидтерді термиялық жолмен ажыратқанда карбидтік графит бөлінеді.
==Өнеркәсіпте қолдануы==
Графиттің физикалық-химиялық қасиеттерінің ерекшелігі оны өнеркәсіптің алуан саласында қолдануға мүмкіндік береді. Графиттен отқа төзімді материалдар мен бөлшектер жасалады; электртехникада ([[гальваникалық элементтер]], сілті, химия өнеркәсібі машиналарын жасауда қолданылады. Өте таза жасанды графит блоктары ядролық техникада нейтрондарды баяулатқыш ретінде пайдаланылады. Графиттен [[карандаш]] пен бояу жасалады.
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
[[Санат: Геология]]
[[Санат: Г]]
{{Stub:Геология}}
{{wikify}}
[[ar:غرافيت]]
| |||