Хакастар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
сурет қою
уикилендіру
42-жол:
 
== Кәсібі ==
Хакастар жартылай көшпелі [[мал шаруашылығы]], [[аңшылық]] және [[егіншілік]] кәсібімен айналысқан, сонымен қатар [[құс]] өсірген. Әйелдер қой терісінен киім, аяқ киім тіккен. [[Киіз басуменбасу]]мен де айналысқан. [[Сиыр]], [[жылқы]] терісінен ыдыс-аяқ, сандық, сауыт-сайман жасалған. Одан кілемдер, киіз үйдің төсек-орындары жасалды.
 
Хакастар [[балық аулауменаулау]]мен айналыса бастады. Өйткені, олар өмір сүрген өңір өзен-көл балығына бай болған. Бұл хакастардың көмекші кәсібінің бір түрі болды. Күзгі-көктемгі маусымда балықтарды үлкен торларды пайдаланып, топ-топ болып аулайтын. Хакас әйелдері тоқымашылықпен айналысқан.
 
Хакастар 10-15 тұрғын үйден тұратын ауылдар құрады. Оларды аалдар деп атаған. Көбінесе олар туысқан отбасылар болды. Киіз үй хакастардың дәстүрлі баспанасы болып саналады. Ғимараттар кең, конус тәрізді үлкен шатырмен жасалды.
52-жол:
[[Киім]]дерін аң, мал терілерінен тіккен. Әйелдері ұзын тон, шапан, жағалы ұзын көйлек, т.б. киімдер киген. Әр түрлі әшекейлер, (алқа, т.б.) таққан. Қолөнерінде ұсталық кәсіп, зергерлік дамыған. Көп жағдайда тұрмысқа қажетті бұйымдар жасап, малға, т.б. бағалы заттарға айырбастап отырған. Өз фольклоры сақталған. Қазіргі таңда ассимиляцияға ұшырағанына қарамастан, бұрынғы жосын-жоралғыларын, салт-дәстүрлерін қайта жаңғыртуға ұмтылуда.
 
Ерлерге арналған күнделікті киім [[көйлек]] пен шалбардан[[шалбар]]дан тұрды. Көйлектің үлкен жағасы, тар манжеттермен аяқталатын бос жеңдері болды. Үстіне матадан немесе жібектен жасалған халат (мерекелік) киеді, ол кең түсті белбеумен буылған. Бастарына цилиндр пішінді бас киім киді. Әйелдердің ұлттық киімдері әдемілігімен, сымбаттылығымен ерекшеленеді. Әйелдер гардеробының негізгі бөлшектері - етегі ұзын көйлек. Көйлектер дәстүрлі түрде ашық түсті маталардан тігіледі. Үстіне жеңсіз күртеше киеді, ол кестелермен, өрнектермен безендірілген. Сыртқы киімдері - кафтан немесе [[тон]]. Мереке күндері әйелдер ұлттық әшекей - ''пого'' киеді. Бұл моншақтармен, маржандармен, інжу-маржан декорымен кестеленген көкірекше.
 
Хакас тағамдары алуан түрлі және нәрлі. Оның негізін үй жануарларының еті, сүт өнімдері, балық, орман өнімдері құрайды. Етті кептіріп [[шұжық]] жасады. Хакастардың қой етінен, жылқы етінен, жабайы аңнан жасалған дәмді тағамдары көп. Мал сойылған соң – ''ысты'' тағамын дайындайды (қабырғаларды, омыртқаны, жауырындарды, майды, бауырды, жүректі алып, олардан жиынтық жасау). Сиыр, қой сүтінің негізінде [[қаймақ]], [[сүзбе]], май, ірімшіктердің алуан түрлері жасалады. [[Гарнир]] ретінде картоп, тамыр дақылдары мен арпа қолданылады. Жидектер, жаңғақтар, бал десерттер жасау үшін қолданылады. Сусын ретінде [[айран]], [[қымыз]], шөп шайлары қолданылады.
 
== Қазақстандағы хакастар ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Хакастар» бетінен алынған