Салық саясаты: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Aqsaqal (т) өңдемелерінен ArystanbekBot соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
 
1-жол:
[[Сурет:Fiscal policy.png|thumb|Салық және үкімет қаражаттары]]
'''[[Салық]] саясаты''' — [[мемлекет]]тің [[экономика]]лық саясатының бір бөлігі. [[Салық]] негізін, мөлшерлемесін, жеңілдіктерін және шегерімдерін өзгерту жолымен іске асырылады. Салық саясаты [[экономика]]ға [[мемлекет]]тің араласуы нәтижесінде [[мемлекет]]тік [[бюджет]]ті қалыптастырады және жалпы [[ұлт]]тық өнімнің (ЖҰӨ) ауқымымен, [[экономика]]ның жеке секторларына [[салық]] шараларын қолдану дәрежесімен айқындалады. Мәселен, жеңілдіктер мен шегерімдердің болмашы көлемімен ұштастырылатын кең ауқымды [[салық]] негізі салық салудың біркелкі мөлшерде болуын қамтамасыз етіп, [[экономика]]ның жекеше секторына ресурстарды орналастыру үдерісіне [[мемлекет]]тің араласуы ауқымын төмендетеді. Салық саясаты [[дискреция]]лық (лауазымды адамның қайсыбір мәселені өз қалауынша шешуі) және бейдискрециялық негіздерге сүйенуі мүмкін. [[Дискреция]]лық негіз өзгеріп отыратын [[экономика]]лық жағдайға сәйкес [[салық заңнамасы]]на түзетулер енгізуді: салық мөлшерлемесін өзгертуді, салық жеңілдіктерін енгізуді немесе алып тастауды, т.б. шараларды көздейді. Ол [[мемлекет]]ке реттеу құралдарын кең көлемде таңдау мүмкіндігін береді. Алайда бұл [[мемлекет]]тің [[экономика]]лық үдерісті немесе жағдаятты танып-білуіне, шешім қабылдауына және ықпал етуіне теріс әсерін тигізеді. Бейдискрециялық [[салық]] саясаты негізінен орта мерзімдік циклді кезеңділікті реттеуге бағытталған реттеуіштер элементтері болып табылады. [[Саясат]]тың бұл түрінің негізі — жеке табыс салығында және корпорациялардың пайдасына салынатын салықта үдемелі табыс салығын салу: [[экономика]]лық өрлеу кезеңінде — шаруашылық субъектілерінің табысынан бюджетке алу нормасын арттыру, дағдарыс пен тұралау кезеңінде — осы норманы төмендету. Сөйтіп, өрлеу кезеңінде жиынтық сұранымның мөлшеріне тиісінше ықпал ету есебінен [[экономика]]лық өсу тежеледі және [[дағдарыс]] кезеңінде ынталандырылады. Бейдискрециялық салық саясатында жоғарыда аталған кешеуілдеулер болмайды, бірақ мұнда [[мемлекет]]тің қолында реттеуші құралдардың саны аз болады. Түрлі елдердің салық саясаты түрлі [[элемент]]тердің ұштастырылуымен сипатталады: тікелей салықтар бөлігінде табыстарды өздігінен реттеу жағдайларын жасау үшін үдемелі шекілдер пайдаланылады, жанама салықтар бөлігінде дискрец. саясат қолданылады. [[Инфляция]]лық үдерістер кезінде бейдискрециялық салық саясатының пәрменділігі төмен: табыстың ұдайы өсуіне қарай [[инфляция]] салдарынан салық салу нормасы да ұдайы жоғарылап отырады. [[Қазақстан]]да жаңа [[салық жүйесі]] қатаң саяси, [[экономика]]лық және құрылымдық өзгерістер жағдайында қалыптасты. Салық жүйесінің өзгертілуі [[Салық кодексі]]нде қарастырылған, ол, жалпы [[мемлекет]]тік мүдде мен жеке меншік мүдделерінің теңдестірілуін қамтамасыз ететін, кәсіпкерлікті дамытуға, [[инвестиция]]лық қызметті жандандыруға, еліміздің [[ұлт]]тық байлығын молайтуға, азаматтардың әл-ауқатын жақсартуға, салықтың санын азайтуға және жалпы салық ауыртпалығын азайтуға септігін тигізетін ұтымды салық жүйесін құру міндетін шешуге бағытталған.<ref>Қаржы-экономика сөздігі. — Алматы: ҚР Білім және ғылым министрлігінің Экономика институты, «Зияткер» ЖШС, 2007. ISBN 978-601-215-003-2</ref>
<ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007.
ISBN 9965-32-491-3</ref>
 
==Дереккөздер==
<references/>