Қоқиқаздар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш мен қоқиғаздардың түрлері туралы ақпатар қостым
Өңдеу түйіні жоқ
20-жол:
 
Қоқиқазтәрізділер сабы ({{lang-la|Phoenicopteriformes}}) және қоқиқаздылар тұқымдасының ({{lang-la|Phoenicopteridae}}) жалғыз туысы. Қызыл қанат деп те аталады. [[Қорғалжын қорығы]]ндағы [[Теңіз көлі]]нде ғана ұялап, жұмыртқалайды. Ол басын суға батырып, түбін қопарып, судағы жәндіктерді аузына толтырып сүзіп алып қоректенеді. Ұя жасауға да су түбіндегі тұнбаны пайдаланады.
Ұшып бара жатқан қоқиқаздың қанаттары лапылдап жанған оттың жалынына ұқсас болғандықтан оларды кей [[халық]]тар “от немесе жалын құс” деп те атайды.<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
[[Сурет:Flam.lesser.600pix (Pingstone).jpg|thumb|left|200px|Кіші қоқиқаз]]
 
== Түрлері ==
Қоқиқаздардың алты түрі белгілі, олар – үлкен қоқиқаздар, кіші қоқиқаздар, чилилік қоқиқаздар, Джеймс қоқиқазы, Анд қоқиқаздары және америкалық қоқиқаздар. Биіктігі 1,5 м-ге дейін жететін үлкен қоқиқаз осы тұқымдастың ішіндегі ең үлкені болса, кіші қоқиқаз ең кішкентайы болып табылады. <ref>https://tilalemi.kz/viewer/viewer.php?file=/books/7371.pdf:</ref>
 
== Таралу аймағы ==
32-жол:
Қоқиқаз – қырлы төсті [[құстар]] тобының отряды. Алғашқы қазба қалдықтары эоцен, ал осы күнгілері жоғарғы олигоцен кезеңінен белгілі. Қоқиқаз дүние жүзіндегі бойы ең биік және аяқтары мен мойны ұзын [[құстар]]. Дене бітімі жұмыр. Дене тұрқы ірі әрі жабайы қаздарға ұқсас, сондықтан қоқиқазды [[халық]] арасында қызылқаз деп те атайды. Қораздары мекиендерінен ірілеу. Бойының биіктігі 91 – 120 сантиметрдей. Қораздарының салмағы 4,5 килограмм, ал мекиендерінікі – 3 килограммдай. Қанаттарының ұзындығы 35 – 49 сантиметр. Ересек қоқиқаздардың қауырсындарының түсі ақ, қызғылт, ұштары қара, ұзындығы 11-16 сантиметр, тұмсықтарының екі жақ жиегіндегі тілімденген “тісшелері” қоректенген кезде сүзгіштік қызмет атқарады.
 
== Тұмсықтары ==
Қоқиқаздардың тұмсықтарының пішіні өте ерекше болып келеді. Тұмсықтары орта тұсында төмен қарай майысып иілген. Басқа құстарға қарағанда, олардың тұмсықтарының төменгі жағы үстіңгі жағымен салыстырғанда үлкенірек болады. Мұндай ерекшелік олардың су мен батпақта қорек табуына көмектеседі.
 
== Ұялары мен жұмыртқалары ==
Қоқиқаздар ұяларын таяз суларда батпақтардан конус тәрізді төбешік жасау арқылы соғады. Аналық қоқиқаздар бір немесе екі жұмыртқа салады. Әдетте, жұмыртқалары аппақ болады. жұмыртқаны еркегі де, ұрғашысы да кезектесіп басады. Жұмыртқа 26-31 күн аралығында жарып шығады. Олар балапандарын 75 күнге дейін қоректендіріп күтеді.
 
==Кіші қоқиқаз==
[[Африка]] мен [[Оңтүстік Азия]]да кездесетін кіші қоқиқаздар – ең кішкентай және ең көп кездесетін түрлер. Бұлардың қауырсындары мен аяқтары қызғылт түсті болып келеді. Бұл қоқиқаздардың санының көптігіне қарамастан, олардың ұя салуына ыңғайлы аймақтар аз. Сондықтан оларға жойылу қаупі төніп тұр. Олардың жұмыртқа басатын орындарының көбі ластанудың салдарымен климаттық өзгерістердің нәтижесінде бүлініп кеткен. Сонымен қатар, көп ұя салатын орындарда жасанды бөгеттер мен басқа да су құрылыстары салынған.
 
==Үлкен қоқиқаз==
Үлкен қоқиқаздар – барлық қоқиқаздардың ішіндегі ең кең тарағандары. Олар Орталық және [[Оңтүстік Америка]]да, Кариб аралдарында, Оңтүстік-батыс Еуропада, [[Азия]]да және [[Африка]]да кездеседі. Олар топтар немесе колонияларда өмір сүріп, қоректенеді. Бір колонияға 200 000-нан артық даралары кіруі мүмкін.
 
==Америкалық қоқиқаз==
Америкалық қоқиқаз немесе карибтік қоқиқаз – ең ашық түсті қоқиқаздар. Бұл – [[Солтүстік Америка]]ның жергілікті жалғыз қоқиқазы. Бұл мүйістерде, батпақты жазықтарда және де [[Кариб аралдары]]ның көлдерінде, [[Юкатан түбегі]]нде ұя салады.
 
== Тіршілік етуі ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Қоқиқаздар» бетінен алынған