Кесірткелер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: Reverted
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: Reverted
5-жол:
Қазба қалдықтары [[триас]] кезеңінен сақталған, жыландардың арғы тегі болып саналады. Кесіртке [[Жер]] шарының суық аймақтарынан басқа жерінің бәріне дерлік таралған. Бұлардың қазіргі кезде 20 тұқымдасқа, 350 туысқа бірігетін 4000-нан астам түрі бар.
 
[[Қазақстан]]да 6 тұқымдасы ([[жармасқылар]], [[Агамалылар|ешкіемерлер]], [[кесел]]дер, [[Ұршықсап кесірткелер|Ұршықсап]], [[жабысқақ кесіртке|жабысқақ]], [[нағыз кесірткелер]]), 13 туысы, 30 түрі кең таралған. Кәдімгі кесіртке тұқымдасының[[тұқымдас]]ының республикамызда[[республика]]мызда 2 туысы бар:
# кесіртке (Lacerta), оған тән белгі – құрсағындағы қабыршақтар[[қабыршақ]]тар ұзынынан қатарласа орналасқан. [[Танау тесігініңтесігі]]нің қалқаны[[қалқан]]ы жоғары көтерілмеген. Маңдай қалқанында ұзын, терең ойысы болмайды;
# кесірткекесірт (Eremіas), олардың құрсақ қабыршағы қиғаш қатпарласып орналасқан. [[Танау тесігі]] жоғары көтеріңкі келеді, маңдай қалқанында[[қалқан]]ында ұзынша ойысы болады.
 
Бұлардың Қазақстанда 11 түрі кездеседі. Мысалы, [[секіргіш кесіртке]] (Lacerta agіlіs, тұрқы 12 см-дей) республиканың солтүстік бөлігінде, [[Сауыр жоталары|Сауыр]], [[Жетісу Алатауы|Жетісу]] (Жоңғар) Алатауы, [[Тарбағатай жотасы|Тарбағатай]], [[Күнгей Алатау]]ында; тірі туатын кесіртке (Lacerta vіvіpara, тұрқы 7,5 см-дей) [[Батыс Қазақстан облысы|Батыс Қазақстан]], [[Ақмола облысы]]нда; [[жүгіргіш кесіртке]] (Eremіas velox, тұрқы 8,5 см-дей) мен [[орташа кесіртке]] (Eremіas іntermedіa, тұрқы 7 см-дей) республиканың оңтүстік аймақтарында; [[жолақты кесіртке]] (Eremіas scrіpta, тұрқы 6 см-дей) [[Каспий теңізі|Каспий маңы]]ндағы құмнан бастап, [[Алакөл (көл)|Алакөл]]ге дейін; [[торлы кесіртке]] (Eremіas grammіca, тұрқы 10 см-дей) [[Арал теңізі]]нен Алакөлге дейін таралған.