Тасбақалар: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
16-жол:
| subdivision = [[Cryptodira]]<br />[[Pleurodira]]<br /> тағы басқалары
}}
'''Тасбақалар''' ({{lang-la|Testudines}}) – [[бауырымен жорғалаушылар]] отрядының бірі. [[Триас]] кезеңінен белгілі, [[котилозаврлар]]дан шыққан деген пікір бар. Қазір тіршілік ететін Тасбақалардың 250-ге жуық түрін 12 тұқымдасқа, 2 кейде 5 отряд тармағына біріктіреді. Тасбақалар барлық [[құрлық]][тарда (тек [[Антарктида]]да кездеспейді), негізінен тропиктік және [[субтропиктер|субтропиктік]] аймақтарда таралған, әр [[тұқымдас]]тың өзінің таралу орталықтары мен көбірек кездесетін жерлері бар. Тасбақалар ыстық [[шөл]]ді жерлерді, тропиктік ормандарды, тау беткейлерін, [[өзен]], [[көл]], [[батпақ]], елді мекендер маңын, теңіз жағалауларын, [[мұхит]]тарды мекендейді. [[Суық]] және [[
Тасбақалардың ерекшелігі денесі [[сүйек]]ті-[[мүйіз]]ді не сүйекті-терілі [[сауыт]]пен қапталған. Арқа [[сауыт]]ын [[карапакс]], ал бауыр сауытын [[пластрон]] деп атайды. Сауытының ұзындығы 12 см-ден 2 м-ге дейін жетеді. [[Карапакс]] теріден дамыған сүйек тақташықтарынан тұрады; оның ішкі бетіне омыртқа қанаттары және қабырғалар бекиді. Пластронның тақташықтары бұғана мен құрсақ қабырғаларынан құралған. Екі сауыттың біріккен жері тарамыс сіңірмен қозғалмалы түрде не сүйектері кірігіп жалғасады. Екі сауыт арасынан Тасбақалардың басы, мойны, аяқтары шығып тұрады, қауіп төнгенде бұларды сауыт ішіне жиып алады. Көру, иіс сезу органдары жақсы дамыған, нашар естиді. Жақтарында тістері болмайды, иегінде тұмсық тәрізді мүйізді қабыршақтары бар. Құрлық Тасбақалары негізінен өсімдік қоректі; тұщы [[су]] Тасбақалары [[балық]]тармен, қосмекенділермен, омыртқасыз жануарлармен қоректенеді. Тіпті бірнеше айдай қоректенбеуі де мүмкін. Құрлықта шағылысады (бір немесе бірнеше жүз жұмыртқа салады). Жыныстық жағынан 2 – 3 жасында жетіледі. Кейбір түрлері жылына 3 рет, кейде одан да көп жұмыртқа салады. Шар немесе эллипс тәрізді жұмыртқаларының сырты әктасты қабыршақпен ([[құрлық тасбақалары]]нда), не терілі жабынмен ([[тұщы су тасбақалары]]нда) жабылған. Инкубация кезеңі көпшілік түрінде 2 – 3 ай ([[Піл тасбақасы|піл тасбақаларында]] 6 – 7 ай). Табиғи жағдайда 150 жылдай тіршілік етеді.
| |||