|
'''Стандарттау''' (''Стандартизация; standardization)'' — есептеуіш техниканың аппараттық және программалық құралдарын ерекшелігі бойынша өндіру мен пайдалану тұрғысында қабылданған келісім; стандарттарды, нормалар мен ережелерді және т.б. тағайындау және қолдану.
Стандарттау – шикізатқа, шала өнімдерге, материалдарға, өндірістік үдерістерге, дайын бұйымдарға, т.б. қолданылатын бірыңғай өлшемдер мен қойылатын талаптарды белгілеу. Бұл өлшемдер мен талаптар стандарт түрінде рәсімделеді, яғни кейіннен ғылымда, техникада, өндірісте, өндірістен тыс салада, халықар. экон. қатынастарда сан мәрте қолданылатын нақты өнім, өлшемдер, талаптар, әдістер, терминдер, таңбалар стандартталуға тиіс. Стандарттау – ғылымды, техниканы дамытуға, олардың жетістіктерін өндіріске енгізуге, осы негізде оны қарқындандыруға және ең алдымен еңбек өнімділігін арттыру есебінен қарқындандыруға, өнімге жұмсалатын материал шығынын азайтуға, оның сапасын жақсартуға ынталандыру тәсілдерінің бірі. Стандарттау бірегейлендіру жолымен дамытылады. Бірегейлендірілген (стандартты) құрастырым элементтерін түрліше ұштастыра отырып пайдалану жаңа техниканың әзірлену мерзімін қысқартады, өндірісті дайындау құнын азайтады, бұйымдардың өзіндік құнын төмендетеді, олардың пайдалануға беріктігін арттырады, халықар. ғыл.-тех. және сауда байланыстарының мүмкіндігін кеңейтеді. Стандарттау сондай-ақ өндіріске және тауарды өткізуге жұмсалатын шығынды да азайтады. Өзінің өлшемдері жағынан соншалықты жақын өнімді немесе бірін-бірі алмастыратын жиынтықтаушы өнімдерді өндіруге және пайдалануға мүмкіндік береді. Стандартталған бөлшектерді пайдалану өнімді тиімді түрде жаппай өндірудің, сондай-ақ ауқымнан үнемдеудің сөзсіз шарты болып табылады. Қазіргі заманғы өндірісте өнімнің алуан түрлерін шығару кезінде бірдей құраушылар пайдалану кәсіпорынның құрастыру шығынын айтарлықтай үнемдеп, ұзақ уақыт бойына тоқтаусыз жұмыс істеуіне мүмкіндік туғызады. Алайда стандарттауда әртараптандыруға қарағанда кәсіпорынның нарықтық жағдаяттың өзгеруіне икемделуі төмендеу болып келеді. Ал тауардың әртараптандырылуы нарықтың түрлі буынында сатып алушылардың талаптарын ескере отырып, тауардың түрлі үлгілерін әзірлеуді талап етеді.<ref> Қазақ энциклопедиясы</ref>
===Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым===
Стандарттау жөніндегі халықаралық ұйым (Международная организация по стандартизации; Inter-national Standards Organization (ISO) — телекоммуникация бойынша стандарт жасаумен айналысатын ұйым. Жасаған стандарттарының ішіндегі ең белгілісі — жабық жүйелер әрекеттесуінің жеті деңгейлі эталондық моделі (OSI Referense Model).<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Информатика және компьютерлік техника/ Жалпы редакциясын басқарған – түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдаламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов.
– Алматы: «Мектеп» баспасы» ЖАҚ, 2002. – 456 бет. ISBN 5-7667-8284-5 </ref>
▲==Пайдаланған сілтемеәдебиет==
[[Санат: С]]
[[Санат: Информатика]]
[[Санат: Компьютерлік техника]]
{{wikify}}
|
