Броундық қозғалыс: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
ш 37.99.107.43 (т) өңдемелерінен Qarakesek соңғы нұсқасына қайтарды |
Өңдеу түйіні жоқ Тег: Reverted |
||
1-жол:
[[Сурет:Translational motion.gif|thumb|right|300px|Броундық қозғалыс себебі — атом және молекула сияқты бөлшектердің жылулық қозғалысы]]
'''Броундық қозғалыс''', браундық қозғалыс — Бұл қозғалысты алғаш рет 1827 ж. ағылшын ботанигі Роберт Броун (Браун) (1773 – 1858) ашқан. Ол микроскоп арқылы ғана көрінетін (диаметрі ~10–6м шамасындағы) бытыраңқы бөлшектердің дамылсыз, кез келген бағытта қозғалыста болатынын байқаған. [[сұйық]] не [[газ]] ішіндегі ұсақ бөлшектердің қоршаған орта [[молекула|молекулаларының]] соққысы әсерінен болатын бей-берекет қозғалысы. Мұны 1827 жылы ағылшын ғалымы [[Броун|Р. Броун]] (Браун) зерттеген.
Броундық қозғалыстың қарқындылығы уақытқа тәуелді емес. Бірақ ортаның температурасы жоғарылаған сайын және ортаның тұтқырлығы мен бөлшектердің мөлшері кеміген сайын Броундық қозғалыстың қарқындылығы артады. Броундық қозғалыстың толық теориясын 1905 — 06 жылы [[Эйнштейн|А. Эйнштейн]] және поляк физигі [[Смолуховский|М. Смолуховский]] жасады. Броундық қозғалыстың болу себебі — орта молекулаларының жылулық қозғалысы және бөлшектердің орта молекулаларымен соқтығысуы кезінде алатын импульстерінің теңгерілмеуі. Орта [[молекула|молекулаларының]] соққысы бөлшектерді бей-берекет қозғалысқа келтіріп, олардың жылдамдығының шамасы мен бағытын шапшаң өзгертіп отырады. Егер бөлшектердің орны бірдей қысқа уақыт аралықтарында тіркеліп отырса, онда бөлшектердің [[траектория|траекториясы]] күрделі екендігі байқалады (суретті ).
| |||