Зайсан ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
|||
46-жол:
==Ауыл шаруашылығы==
Зайсан ауданы облыс бойынша мал шаруашылығы және егіншілікпен айналысатын аудандардың бірі. Барлық жер көлемі 10444 мың га, соның ішінде егістік жер – 24,0 мың га, шабындық – 53865 га, жайылым - 747944 га. Сиымдылығы – 75 млн. м3 Үйдене су бөгені арқылы 8,3 мың га егістік жер суарылады. Кендірлік су жүйесі арқылы – 11,3 мың га егістік жер суарылады. Ауданда ұзындығы - 174 км Кендірлік өзені, ұзындығы 102 км Үйдене өзені, ұзындығы – 65 км Шағаноба өзені, 55 км Жеменей өзені, 30 км Теректі өзендері бар. Ауданның ауыл шаруашылығы саласының дамуы осы өзендермен тікелей байланысты. Аудандағы 1 қалалық және 8 ауылдық округтер бойынша 1313 шаруа қожалығы,1-ЖШС,2 ауылдық тұтыну кооперативі,6 су пайдаланушылар кооперативтері бар. 2010 жылы 12 айда өндірілген ауыл шаруашылығы өнімдері 7 млрд.9 млн. теңгені құрап, өткен жылғыдан 26,0 %-ға артты. Барлық қаржы көздерінен 268 млн. теңге инвестиция тартылды.
===Мал шаруашылығы===
[[Сурет:Zaysan auil sharuashiligi_2.JPG|thumb|200x200px|left]]
2010 жылдың статистикалық мәліметтері бойынша аудан көлемінде мал шаруашылығы бойынша өндірілген мал өнімдері мен жалпы мал басының саны өткен жылдың осы мерзімімен салыстырғанда әлде қайда артқандығы байқалады. Ауданда сойылып сатылған ет 119,1 %, сүт өндіру 118,4 %, қырқылған жүн 107,1% артты. Мал басының саны өткен жылғыдан ірі қара 100,1 %, қой мен ешкі 88 %, жылқы 109,4 %, құстар 118,2 пайызға артық орындалды.
[[Сурет:Mal sharualshiligi.JPG|thumb|300x300px|center]]
Малдың барлық түрлерін асылдандыру мақсатында бірқатар қомақты істер атқарылуда. Мысалы «Қара Ертіс» шаруа қожалығының бүгінгі күні шаруашылықта 1411 бас асыл тұқымды жартылай қылшық жүнді, қысқа төзімді, етті «Байыс» қойларын өсіруде. Сондай-ақ «Байыс» тұқымды қойларын өсірумен «Жасұлан» шаруа қожалығы айналысуда. Оның шаруашылығында асыл тұқымды қой саны 450 басты құрап отыр. Сонымен қатар өткен жылы жылқы тұқымын асылдандыру мақсатында Біржан ауыл округіне қарасты «Аружан» шаруа қожалығы «Қостанай» асыл тұқымды жылқысын Алматы облысынан әкеліп, өсіруде, Қаратал округіне қарасты «Түкібай» шаруа қожалығы асыл тұқымды жылқы шаруашылығы статусын алды. Ауданда 10 шаруа қожалығы ірі қара малдарын жаз бойы бордақылап, жайып, семірту шегіне жеткізіп, етке өткізді. 2010-2011 жылғы мал қыстатуға аудан бойынша 122,1, мың тонна ірі сабақты мал азығы дайындалды.
Малды қолдан ұрықтандыру
===Малды қолдан ұрықтандыр===
Малды қолдан ұрықтандыру - ауылшаруашылық малдарының тұқымын зоотехникалық жолмен асылдандырудың негізі болып саналады. Қазір ауданда 9 малды қолдан ұрықтандыру пункттері ашылып, жұмыс істеуде. Атап көрсеткенде Айнабұлақта – 1, Дайырда – 1, Қараталда – 1, Көгедайда – 1, Қарабұлақта – 1, Кеңсайда – 1, Біржанда – 1, Шіліктіде – 1, Зайсанда - 1. Ірі қара малының орташа тірі салмағын арттырып және одан алынатын таза еттің салмағын көбейту мақсатында осы пункттерге облыс орталығынан асыл тұқымды қазақтың ақбас бұқасының ұрығы әкелініп, бүгінгі күні сиырлар қолдан ұрықтандырылуда. Бұл жұмыстар Дайыр, Көгедай, Біржан ауылдарында жақсы жолға қойылған.
===Өсімдік саласы===
[[Сурет:Zaysan auil sharuashiligi.JPG|thumb|200x200px|]]
2010 жылы аудан бойынша егілген егістік көлемі 12916 га құрады. Оның ішінде дәнді астық 4720 га, майлы дақылдар- 2986 га, картоп-1472 га, көкөніс-бақша дақылдары-786 га. Биыл 2009 жылға қарағанда дәнді астық – 124,1%, картоп - 101,4 %, көпжылдық шөп – 133,7 % артық егілді.Көктемгі егісті жүргізуге аудан шаруашылықтарында бидай тұқымы, жанар-жағармай жеткілікті болды. Аудан шаруашылықтарында көктемгі егіс жұмыстарына қажетті техникалар толық жөнделіп, дайындалды. Тракторлардың, трактор тіркемелерінің , соқалар, қопсытқыштар, тырмалар, тұқым сепкіштер дайындығы -100 % -ды құрады. Көктемгі егіс жұмыстарын жүргізу үшін 540 тонна дизель отыны ауыл шаруашылығы құрылымдарына тасылып жеткізілді. Ауданның тауар өндірушілерін ауылшаруашылық дақылдарының аудандастырылған сорттарының жоғары сапалы тұқымдарымен қамтамасыз ету үшін 2007 жылы «Әмірен» шаруа қожалығы негізінде тұқым шаруашылығы құрылды. Бұл шаруашылық дәнді және майлы дақылдардың 1, 2, 3 репродукциялы тұқымдарын көбейтумен айналысады. 2010 жылы жоғары сортты арпа тұқымын 139 га , 21 га сұлы тұқымын көбейту мақсатында септі. Ауданда 6 су пайдаланушылар кооперативі құрылып «Әділет» басқармасынан тіркеуден өтіп, жұмыс істеуде. Күздік жиын-терін кезінде 4720 га дәнді астық орылып,одан 7560 тн өнім алынып, әр гектардан 16,0 центнерден өнім алынды.640 гектар көкөністің әр гектарынан 142 центнерден өнім алынып, барлығы 9115 тн өнім жиналды.Майлы дақылдардың әр гектарынан 6,1 центнерден өнім алынды.
===Ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеуші кәсіпорындар===
Ауданның ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу саласында 14 шағын күнбағыс майын шығаратын цех, 1 балық өңдеу зауыты («Балык Восток Продукт» ЖШС), 1 жергілікті минералды су шығаратын цех («Зайсан сулары» ЖШС), 24 наубайхана, 1 мал сою пункті, 15 шағын диірмен жұмыс істеп тұр. Ауданда ұсақ шаруа қожалықтарын біріктіріп, ірілендіру жұмыстары жалғасуда. 2008 жылы 7 шаруа қожалығын біріктіріп, құрылған «Зайсан Астық» ауылдық тұтыну кооперативі 2010 жылы қуаты 120 тонналық қазіргі заманғы ұн зауытын іске қосты. Жоғары сортты, сапалы ұн шығаратын диірмен қондырғысы барлық құрал-жабдықтарымен ҚХР-ның ішкі аудандарынан әкелінді. Жеке кәсіпкер А.Барысов Зайсан қаласындағы сүт зауытының ғимаратын қайта жөндеу жұмыстарын жүргізуде.
==Ауданның қазіргі кездегі өзгерістері==
| |||