Тундра: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш r2.7.1) (Боттың түзеткені: hi:टुण्ड्रा
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Image:800px-Map-Tundra.png|thumb|left|[[Арктика]] тундрасының картасы]]
[[File:Greenland scoresby-sydkapp2 hg.jpg|thumb|left|[[Гренландия]] тундрасы]]
'''Тундра''' – (саами тілінде ''tunturі'' – ормансыз, жалаң тау басы) – солтүстігінде арктикалық шөлмен, оңтүстігінде орманмен шектесетін арктикалық облыстарға тән белдемдік ландшафт типі. Вегетациялық кезең қысқа болуына байланысты көп жылдық өсімдіктер: мүкті-қыналы және бұталы өсімдіктер негізгі орын алады. Жылу жеткіліксіз, ылғал мол болғандықтан өсімдіктер ауаның жер бетіне таяу қабатындағы жылуды пайдалану үшін төселіп немесе жастық тәріздес ұйлығып өседі. Белдемдігіне байланысты: [[субарктика|субарктикалық]] және [[арктика|арктикалық]] Тундра; түр құрамына байланысты: мүкті, қыналы, бұталы, төмпешікті (шымдар төмпешіктер құрайтын жерлерде) және полигоналды Тундра болып ажыратылады. Тундра негізінен солтүстік жарты шардың арктикалық және субарктикалық белдеулерінде таралған. Тауда, тау орманы шекарасынан жоғарыда биіктік [[ландшафт белдеуі]] – тау Тундрасы орналасқан. <ref>[[Қазақ энциклопедиясы]], 8 том</ref>
'''Тундра''' — [[ландшафт]] типі, орман зонасы шекарасынан солтүстікке қарайғы (Оңтүстік жарты шарда оңтүстікке қарайғы) ормансыз кеңістікті алып жатқан ландшафтың зона. Азияның, Европаның және Солтүстік Американың солтүстігінде, арктика маңы аралдарда тараған. Ағаштар өспейтін суайрық кеңістіктерінде бұталышөпті, балдырлықыналы жамылғылар басым болып келеді. Тундра климаты жағдайларының ерекшелігіне: қысының ұзаң, ызғарлы болуы, орта температурасы 10—12°тан аспайтын жазының қысқа болуы, жылдық жауын-шашынның (200— 300 мм) аздығы мен бұлтты күндердің көптігі, ауаның салыстырмалы ылғалдығының жоғары болуы мен желдердің өте қаттылығы тән. Оның тағы бір ерекшелігіне: тек жазда ғана беткі жағы ептеп еритін тоц топырақтардың таралуы жатады. Топырағы торфтыглейлі болып келеді, топырақ температурасының төмен жағдайында өсімдікке келетін су азаяды, сондықтан да өсімдіктері ксерофиттер сияқты болып тұрады.
 
 
==Пайдаланылған әдебиеттер==
==Сілтеме ==
*Русско-казахский толковый географический словарь. Под общей редакцией академика АН КазССР, проф. С. К. Кенесбаева и кандидата филол. наук А. А. Абдрахманова. Алма-Ата, Изд-во «Наука», 1966, стр. 204. (Академия наук Казахской ССР. Институт языкознания. Сектор физической географии). Составители: Ж. Аубакиров, С. Абдрахманов, К. Базарбаев.
<references />
 
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат: География]]
 
[[Санат:Климаттық аймақтар]]
 
[[af:Toendra]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Тундра» бетінен алынған