Халықаралық фонетикалық әліпби: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ Тег: VisualEditor Mobile edit Mobile web edit |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[Сурет:IPA Chart Rev 1993.png|300px|thumb|right]]
'''Халықаралық фонетикалық әліпби''' ('''IPA''') (қысқ. ХФӘ) (ағыл. International Phonetic Alphabet, қысқ. IPA; фр. Alphabet phonétique international, қысқ. API) - негізінен латын әліпбиіне негізделген фонетикалық нотацияның алфавиттік жүйесі. Ол XIX ғасырдың соңында халықаралық фонетикалық қауымдастықпен әзірленген ауызекі тілдің дыбыстарының стандартталған көрінісі.<ref name="IPA 1999">International Phonetic Association (IPA), ''Handbook''.</ref> ХФӘ-ны [[лексикограф]]тар, шет тілі [[студент]]тері мен [[оқытушы]]лары, [[лингвист|лингвистт]]ер, [[дефектолог]]тар, [[әнші]]лер, [[актёр]]лер, тіл жасаушылар мен [[аудармашы]]лар пайдаланады.<ref name="world">{{Cite book|last=MacMahon|first=Michael K. C.|chapter=Phonetic Notation|editor=P. T. Daniels|editor2=W. Bright|title=The World's Writing Systems|pages=[https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821 821–846]|publisher=Oxford University Press|year=1996|location=New York|isbn=0-19-507993-0|url=https://archive.org/details/isbn_9780195079937/page/821}}</ref><ref>{{Cite book|first=Joan |last=Wall |title=International Phonetic Alphabet for Singers: A Manual for English and Foreign Language Diction |publisher=Pst |year=1989 |isbn=1-877761-50-8 }}</ref>
Line 12 ⟶ 10:
== Сипаттамасы ==
IPA - дің негізгі принципі - әрбір жеке дыбыс (немесе сөйлеу сегменті) үшін жеке таңба, символ беру болып табылады. Яғни, ол бір дыбысты көрсету үшін бірнеше әріп (диграф)-ты қолданбайды немесе бірнеше дыбысты көрсету үшін бір әріпті пайдаланбайды (ағылшын тіліндегі [ks] немесе [gz] үшін «x» сияқты). Онда әріптің дыбысталуы контекстке байланысты болатын символдар жоқ (мысалы, ағылшын және басқа еуропалық тілдердегі «c»). Ақырында, IPA әдетте екі дыбыс үшін ерекше әріптерге ие болмайды, егер олардың арасында қандай да бір белгілі тіл айырмашылық жасамаса (бұл қасиет «таңдаушылық» ретінде белгілі).
ХФӘ - нің 107 символы дауысты және дауыссыз дыбыстар үшін, 31 - і диакритикалар (дыбыстың неғұрлым нақты анықтамасы) ретінде қолданылады. Және 19 - ы бойлық, тон, екпін және интонация сияқты қасиеттерді белгілеу үшін пайдаланылады.
== Әріптер ==
| |||