Фортепиано: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Vilho-Veli (талқылау | үлесі) File |
мәліметтерді жаңарту |
||
2-жол:
[[File:De Pianoles door Henriëtte Ronner-Knip.jpg|thumb]]
'''Фортепиано''' ({{lang-it|fortepіano}}, ''forte'' — қатты және ''pіano'' — ақырын) — ішекті соқпалы-клавишті [[рояль]] мен [[пианино]] музыкалық аспабының жалпы атауы.<ref>Қазақ Энциклопедиясы|«Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы]]» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том</ref> Фортепианоның алғашқы үлгісін Италияда [[Кристофори Бартоломео|Б.Кристофори]] 1709 — 11 ж. жасап шығарды. Фортепианоның екі түрі (рояль мен пианино) бар. Осы заманғы клавишті механикасы бар рояльды 19 ғасырдың басында С.[[Эрар]] (Парижде) ойлап тапқан. Фортепианоның екі педалі болады, ол дыбысты қатты немесе жайлап шығару үшін қолданылады; дыбыс көлемі 7 октава. Фортепианоның дыбыс шығаратын соқпалы балғашықтары мен ішектері сырт кескіні құстың қанатындай типылданған сандық ішіне орналастырылады. Фортепианоның ұзындығы 150-ден 270 см-ге дейін, ал ені 150 см болады. Фортепианода ойнау үшін арнайы көптеген музыкалық шығармалар (мысалы, [[Людвиг ван Бетховен|Л. ван Бетховен]], “[[Апассионата]]” сонатасы; [[Шуберт Франц|Ф.Шуберт]], “Фантазия”; [[Шуманн Роберт|Р.Шуман]], “Симфониялық этюдтер”; Ф.Лист, “Кезбешілік жылдары”, т.б.) жазылды. Музыкалық орындаушылық өнерде үздік пианиношылар есімі белгілі. Олардың қатарында: Лист (Венгрия), Э.Г. [[Гилельс]], А.Б. [[Гольденвейзер]], К.Н. Игумно, Л.Н. [[Оборин]], С.Т. Рихтер, В.Д. [[Ашкенази]] (Ресей), [[Әубәкірова Жанар Жақияқызы|Ж.Әубәкірова]], [[Гүлжәмилә Ихсанқызы Қадырбекова|Г.Қадырбекова]] (Қазақстан), т.б. бар.<ref>Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8</ref>
==Аспапта ойнау==
Фортепиано музыкада көптеген міндеттерді атқару үшін пайдаланылады. Фортепианода жеке шығармалар орындалады, фортепиано мен оркестр үшін концерттер ойнайды. Көбіне, пианист скрипка, виолончель, домра, үрмелі аспаптар (мыс , сондай-ақ ағаш ) сияқты басқа аспаптарда сүйемелдеу рөлін атқарады. Фортепианода ойнау — көп жылдық жаттығуларды, назар аударуды және берілуді қажет ететін қажырлы жұмыс.
Кез-келген басқа музыкалық аспаптағы сияқты, фортепианода да ноталар , есту немесе импровизация арқылы ойнауға болады. Әдетте, барлық пианистер гамма ойнайды. Гамма — бұл жоғары асқақтап немесе төмен түсіп отыратын дыбыстық қатар, мұнда көрші дыбыстар олардың арасында үн немесе жартылай үн пайда болатындай етіп орналасады. Гаммалармен және бүкіл гаммалық кешенмен жұмыс істеу пианисті тәрбиелеудің қажетті құрамдас бөлігі болып табылады.<ref>{{Cite web|title=What are Piano Scales?|url=https://www.libertyparkmusic.com/what-are-piano-scales/|accessdate=2022-08-09|work=libertyparkmusic.com}}</ref> Бастапқы оқу кезеңінде пианист техникасының негізі қаланады, аспапта ойнау дағдылары қалыптасады және жетілдіріліп отырады. Гаммаларды ойнау шапшаңдық, ептілік, дыбыс шығарудың анықтығы мен дәлдігі, күш пен төзімділік, саусақ қимылдарының тәуелсіздігі мен дербестігі, екі қолдың партияларындағы қимылдарды үйлестіру сияқты техникалық қасиеттерді дамытады, аппликатуралық әдеттерді пысықтайды.<ref>{{Cite web|title=A guide to the piano blues scale for beginners|url=https://www.skoove.com/blog/piano-blues-scale/|accessdate=2022-08-09|work=skoove.com}}</ref> Тар техникалық мәселелерді шешуден басқа, гаммаларды зерттеу фортепиано техникасының белгілі бір формулаларын игеруге мүмкіндік береді, өйткені, өзімізге белгілі болғандай, гаммалық кешен классикалық шығармалар құрылымының негізі болып табылады.<ref>{{Cite web|title=Which piano scales should you learn first?|url=https://www.musicradar.com/how-to/which-piano-scales-should-you-learn-first|accessdate=2022-08-09|work=musicradar.com}}</ref>
==Дереккөздер==
| |||