|
'''Қолбасшы''':
# Қолбасшы - [[мемлекет]]тің [[Қарулы күштердің түрі|қарулы күштеркүштерін]]ін, [[соғыс]] жағдайында ірі [[Оперативтік-стратегиялық бірлестік|әскери құрылымдарқұрылымдарды]]ды (оперативтік-стратегиялық бірлестіктерді) басқаратын [[Әскер|әскери басшы]] басшы. Қолбасшылар соғыс кезінде әскери операцияларды дайындайды және оның нәтижесіне жауапты болады, бейбіт уақытта қарамағындағыларды әскери шеберлікке үйретеді, [[Әскери Жаттығу|әскери жаттығуларжаттығуларды]]ды басқарады. Әдетте, қолбасшы етіп дарынды, көреген, әскери жағдайлардың дамуын болжай алатын, қолда бар күштер мен құралдарды тиімді пайдалана білетін, жоғары ұйымдастырушылық қабілеті бар жігерлі, батыл адамдар тағайындалады. Әрбір [[тарихи кезең]]дердегікезеңдердегі үлкен соғыстар өз қолбасшыларын шығарды. [[Қазақ]] халқында да аты аңызға айналған көптеген қолбасшылар болды (қолбасшы [[Бөгенбай батыр|Бөгенбай]], [[Қабанбай батыр|Қабанбай]], [[Қарасай батыр|Қарасай]], [[Жәнібек хан|Жәнібек]], [[Райымбек батыр|Райымбек]], [[Амангелді Иманов|Амангелді]], [[Бауыржан Момышұлы|Бауыржан]], т.б.).<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
# Қолбасшы ({{lang-ru|Командующий}}) — [[Құрлық әскерлері|құрлық]] және [[Әскери-әуе күштері|әуе күштері]] армиясын, [[әскери-теңіз флоты]] әскері түрлерін, [[Әскери Округ|әскери округтерді]], [[Майдан|майданды]] басқаратын генерадцар[[Генерал|генералдар]] мен [[Адмирал|адмиралдар]] және [[Маршал|маршалдар]]. Қолбасшылар соғыс кезінде соғыс операцияларын дайындайды және оның іс жүзіндегі нәтижесіне жауапты болады. Бейбіт кезде олар өздерінің карамағындағы құрамаларға, бөлімдерге басшылық етеді, оларды әскери шеберлікке үйретеді, соғыстың талаптарына сай далалық және теңіздік әскери жаттығуларды басқарады.
# Қолбасшы ({{lang-ru|Полководец}}) — мемлекеттің қарулы күштерін немесе соғыс кезінде ірі әскери құрылымдарды (әдетге оперативтік-стратегиялық бірлестіктерді) шебер басқаратын, әскери қимылдар дайындығы мен жүргізу өнерін меңгерген әскери кызметкер, әскери бастық. Әдетте, Қолбасшыға жеңіске жетуде қолда бар күштер мен құралдарды өте тиімді пайдалана білетін, дарынды, шығармашылық ойлы, әскери жағдайлардың дамуын болжауга қабілетті, жігерлі, шешімді, жауынгерлік тәжірибеге бай, жоғары ұйымдастырушылық қабілетке және басқа да касиеттерге ие тұлғалар жатқызылады.
Қолбасшының осы қасиеттері оның жоғарғы беделге ие болуына септігін тигізеді, оның қалыптасқан жағдайларды өз уақытында және дұрыс болжауына, бағалауына, мақсатқа сәйкес шешімдер қабылдап және оны жүзеге асыруға мүмкіндік береді.
Әрбір тарихи кезең, ірі соғыс әз Қолбасшыларын алға шығарады. Олардың барлығы әз уақытында соғыстарда жеңіске кол жеткізуде үлкен рөл атқарып, әскери өнерді байытты. <ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Әскери іс. Алматы: «Мектеп» ААҚ , 2001 жыл</ref>
|
