15:21, 2011 ж. маусымның 29 кезіндегі нұсқа өңдеу Hardworking (талқылау \| үлесі) 3272 edits Жаңа бетте: '''Градиент'''-заттың қандайда болмасын бір қасиетінің өзгеруі немесе ортада сақталуы. [[Вирусоло...		15:54, 2011 ж. шілденің 3 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару Bakdauren (талқылау \| үлесі) 2208 edits Өңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: [[Сурет:Gradient99.png\|thumb\|right\|f(''x'',''y'') = −(cos<sup>2</sup>''x'' + cos<sup>2</sup>''y'')<sup>2</sup> функциясының градиенті]] '''Градиент''' ({{lang-la\|gradientis}} — адымдаушы) — қандай да бір кеңістік сипаттамасы шамасының ұзындық бірлігінде өзгеруінің көрсеткіші. Градиент ұғымы [[мұхиттану\|мұхиттануда]], [[метеорология\|метеорологияда]] және т.б. кеңінен пайдаланылады. Мысалы, тұздылық градиенті, теңіз суының тығыздық градиенті, қысым градиенті, температуралық градиент, ылғалдылық градиент, жел жылдамдығының градиенті және т.б. кеңістіктің әрбір нүктесінде мәні өзгеріп отыратын шаманың ең шапшаң өзгеру бағытын көрсететін вектор. Егер шама <math>u (x, y, z)</math> функциясымен өрнектелсе, оның градиентінің координаталары: :<math>\frac{du}{dx}, \frac{du}{dy}, \frac{du}{dz}</math>болады да, градиенттің өзі ''gradu'' таңбасымен белгіленеді. Берілген беттің кез келген нүктесіндегі градиенті сол нүктедегі нормаль бойынша бағытталады, ал градиенттің ұзындығы: :<math>\sqrt{(\frac{du}{dx})^2+(\frac{du}{dy})^2+(\frac{du}{dz})^2}</math> түрінде өрнектелген формула бойынша анықталады. [[Физика]], метеорология, мұхиттану, [[гидрология]] салаларында кеңістіктегі кейбір шаманың ұзындық бірлігіне орын ауыстырғанда өзгеруін көрсету үшін градиент ұғымы кеңінен қолданылады; қысым градиенті, температура градиенті, ылғалдық градиенті, жел жылдамдығының градиенті, тұздылық градиенті, теңіз суы тығыздығының градиенті және т.б.<ref>Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, Мектеп, 2002.</ref> ~~'''Градиент'''-заттың қандайда болмасын бір қасиетінің өзгеруі немесе ортада сақталуы.~~ [[Вирусология]]да градиент деп ерітіндінің [[концентрация]]сы мен иондық күшінің өзгеруін айтады. Мысалы, [[сахароза]]ның, [[цезий]]дің, [[глицерин]]нің тығыздық градиентінде [[вирус]]тар мен олардың бөлшектерін тазартады, [[акриламид]] концентрациясының градиентінде [[электрофорез]]бен вирус белоктарын ажыратады, ион күшінің градиентінде белоктарды хроматографиялайды.<ref> Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. –Алматы, Ана тілі, 1993. ISBN 5-630-0283-X</ref>▼ ▲'''Градиент'''-заттың қандайда болмасын бір қасиетінің өзгеруі немесе ортада сақталуы. [[Вирусология]]да градиент деп ерітіндінің [[концентрация]]сы мен иондық күшінің өзгеруін айтады. Мысалы, [[сахароза]]ның, [[цезий]]дің, [[глицерин]]нің тығыздық градиентінде [[вирус]]тар мен олардың бөлшектерін тазартады, [[акриламид]] концентрациясының градиентінде [[электрофорез]]бен вирус белоктарын ажыратады, ион күшінің градиентінде белоктарды хроматографиялайды.<ref> Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. –Алматы, Ана тілі, 1993. ISBN 5-630-0283-X</ref> ==Пайдаланған әдебиет== <references/> [[Санат: Медицина]] Line 14 ⟶ 16: [[Санат: Генетика]] [[Санат: Молекулалық биология]] [[Санат: ГҒылым]] [[Санат: Су шаруашылығы]] [[Санат:Г]] {{Stub}} {{wikify}} [[be-x-old:Градыент]] [[bg:Градиент]] [[bn:গ্র্যাডিয়েন্ট]] [[bs:Gradijent]] [[ca:Gradient]] [[cs:Gradient (matematika)]] [[de:Gradient (Mathematik)]] [[el:Κλίση συνάρτησης]] [[en:Gradient]] [[eo:Gradiento (matematiko)]] [[es:Gradiente]] [[et:Gradient]] [[fa:گرادیان]] [[fi:Gradientti]] [[fr:Gradient]] [[he:גרדיאנט]] [[hu:Gradiens]] [[id:Gradien]] [[io:Gradiento]] [[is:Stigull]] [[it:Gradiente]] [[ja:勾配 (ベクトル解析)]] [[ko:기울기 (벡터)]] [[lt:Gradientas]] [[lv:Gradients]] [[nl:Gradiënt (wiskunde)]] [[nn:Gradient]] [[no:Gradient]] [[pl:Gradient (matematyka)]] [[pt:Gradiente]] [[ro:Gradient]] [[ru:Градиент]] [[sh:Gradijent]] [[simple:Gradient]] [[sk:Gradient]] [[sl:Gradient]] [[sr:Gradijent]] [[sv:Gradient]] [[tr:Gradyan]] [[uk:Градієнт]] [[vi:Gradien]] [[zh:梯度]]

Градиент: Нұсқалар арасындағы айырмашылық